1- İndiki mərhələdə Türkiyə-Rusiya münasibətləri necə dəyərləndirirsiz? (Zaur Nurmamedov)

Bu aşamada Türk-Rus İlişkilerini nasıl değerlendirirsiniz?

Doç. Dr. Elnur Hasan MİKAİL: Bundan yaklaşık 2 yıl önce, 2016 yılının 15 Temmuz tarihinde, ABD’nin Türkiye Hükümetine ve Erdoğan’a karşı FETÖ destekli darbe girişiminden sonra Türkiye Uluslararası arenada kendisine yeni müttefikler aramaya çalıştı. Bu aşamada kndine hem sınır komşusu, hem de tarihi bağlarla yakın olduğu Rusya Federasyonu’nu seçti. Türkiye medyasında yazılan şehir efsanelerine göre hatta o darbe girişiminde darbeyi önleyen ülke Rusya olmuştur. Şöyle ki, 14 Temmuz, 2016 da Putin, baş danışmanı olan Aleksandr Dugin’i Türkiye’ye gönderiyor ve Erdoğan’ın Marmaris’ten kalkan uçakları, ABD uzay üssünün ve ABD Güvenlik Bakanlığı’nın yer tespiti ve radar sistemine yakalanmayan farklı bir frekansta ve Rus teknolojisi olan başka frekansla İstanbul’a uçabiliyor. Bu bakımdan Ahmet Davutoğlu dönemi Türk Dış Politikası ve anlayışı, Davutoğlu’nun Başbakanlık görevinden ayrılması sonrası fiyaskoya uğramış ama yeni dönem Türk Rus ilişkileri oldukça verimli ve son derece önemli yakınlaşmalara sebebiyet vermeye başlamıştır. Bildiğimiz gibi Davutoğlu döneminde Rus uçağı Suriye semalarında vurulmuştur. Ardından gerginleşen ortamda, Rusya Türkiye ile olan bütün ilişkilerini dondurma kararı almıştı. Ama ABD’nin Türkiye’de planladığı FETÖ tabanlı darbe girişimi sonrası, ABD ile Türkiye’nin ilişkileri son derece keskin surette bozulmaya başlamış ve Trump dönemi ABD yönetiminden sonra da iyice bozulmuştur. Trump’ın İslam karşıtı siyaseti ve ABD’de yaşayan Müslümanları istememesi, sonrasında Türkiye ile de gergin münasebetleri tetiklemiş ve beraberinde getirmiştir. Kaosun zararlı çıkan tarafı hem ABD hem de Türkiye’dir. Yalnız 18 trilyon dolarlık Milli Gelire sahip ABD ekonomisi karşısında daha fazla direnemeyen; 1 Trilyon dolarlık Milli Gelire sahip Türkiye ekonomisinde dolar, TL’ye karşı değer kazanmış ve Türk Lirası devalüe olarak değer kaybetmiştir.

Rusya ile yakınlaşmayı seçen Türkiye hükümeti ise Ruslarla her açıdan güzel ilişkilere sahiptir. Geçtiğimiz günlerde Kremline giden cumhurbaşkanımız sayın Recep Tayyip Erdoğan bir çok alanda: savunma, ticaret ve diğer alanlarda çok fazla antlaşmalar yapmıştır. Rusya’nın Büyük Petro’ya dayanan vasiyetinde ise sıcak denizlere açılma politikası yanında, uzun vadede, Türkiye ve Güney komşuları olan çoğunlukta İslam ülkelerle iyi geçinme politikası da bulunmaktadır. Bu açıdan bugün Türkiye ile Rusya arasında çok güzel, dostane ilişkiler bulunmaktadır.







2-Türkiyə və Azərbaycan arasında qarşılıqlı münasibətləri necə qiymətləndirmək olar?(Zaur Nurmamedov)

Bugün Türkiye-Azerbaycan karşılıklı ilişkilerini nasıl değerlendirirsiniz?

Doç. Dr. Elnur Hasan MİKAİL: Türkiye ve Azerbaycan Devletleri, ortak tarihi köke sahip iki kardeş ve dost Devletlerdirler. Merhum Modern Azerbaycan’ın Kurucu Cumhurbaşkanı ve Ümüm Milli Liderimiz Haydar Aliyev’in de ifadesiyle “Azerbaycan ve Türkiye iki Devlet ama Bir Millettirler” sözleri bu ilişkileri daha güzel anlamamıza zemin oluşturmaktadır. Aynı zamanda yine Türkiye’nin Kurucusu Mustafa Kemal Atatürk de “Azerbaycan’ın sevinci sevincimiz, onun kederi de bizim kederimizdir” sözleri yine bu dostluk ve kardeşliğin ne kadar güçlü olduğunun bize adeta bir ispatıdır. Öte yandan, Türkiye’de teamül gereği, seçilen Cumhurbaşkanları ve Hükümetlerin ilk yurtdışı gezilerini Azerbaycan’a yapmaları ve Azerbaycan’da da seçilen hükümetlerin ve Devlet Başkanlarının ilk Yurtdışı Gezilerini Türkiye’ye yapması yine bize kılavuzdur.

Türkiye’nin daimi ve ebedi müttefiki olan Azerbaycan Devleti bugün dünyada artan nüfuza sahip ve gelişmekte olan bir güçtür. Azerbaycan’ın Türkiye için Orta Asya ve Kafkaslara açılan bir kapı olması, öte yandan Türkiye’nin de Azerbaycan için Avrupa’ya açılan kapı olması bu ilişkilerin güçlülüğünün reel politik bir göstergesidir. Tarihe bakarsak eğer, Kurtuluş Savaşı döneminde Türkiye Cumhuriyeti kurucusu Atatürk’ün, Azerbaycan’ın dönemin Lideri Neriman Nerimanov’dan borç para istemesi ve Nerimanov’un buna karşılık Atatürk’e bir miktar yüklü miktarda altın ve silah göndermesi; Daha sonra Atatürk’ün Nerimanov’dan kardeşim Nerimanov bu borcu size ne zaman geri vermem gerekiyor diye sorduğunda, Nerimanov’un cevaben söylediği sözler çok manidardır: Kardeşim Atatürk, bizlerde kardeş kardeşe borç vermez, kardeş kardeşinin elinden tutar demesi gerçekten herkesi duygulandıracak güçte cümlelerdir. Daha da eskiye gidersek eğer tarihimizde, yine Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin kuruluşundan Osmanlı Padişahının Mehmet Emin Resulzade’ye destekleri unutulamaz. İşte buna şanlı Türk tarihimizde Kardeş Kömeği-yardımı demekteyiz. Türkiye ile Azerbaycan arasıda bugün 25 milyar dolara yakın bir dış ticaret hacmine sahibiz.

Modern Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Kurucu Cumhurbaşkanı ve Azerbaycan’ın Ümumi Milli Lideri Haydar Aliyev dönemi Politikalara baktığımız zaman, Azerbaycan’ın nerdeyse Aliyev dönemi öncesinde dağılma tehlikesi bulunduğunu ve Aliyev geldikten sonra bir yumruk gibi bu parçalayıcı güçleri ezip nötr duruma düşürdüğünü ve daha sonra da Modern Azerbaycan Cumhuriyetinin gücünü bütün dünyaya gösterdiğini görmekteyiz.

Şu andaki Liderimiz İlham Aliyev de yine Türkiye’yi çok sevmektedir ve Türkiye Azerbaycan ilişkileri çok zengin, güçlü ve birbirinden asla kopmayacak bağlarla bir birine bağlıdır.







3 - Son vaxtlar Ermənistan hakimiyyəti Türkiyə ilə şərtsiz əlaqələr qurmağa hazır olduğunu bildirir. Turkiyənin rəsmilərin buna reaksiyası bəllidir, bəs cəmiyyətdə olan əhval-ruhiyyə necədi?(Zaur Nurmamedov)

Son zamanlar Ermenistan Hükümeti’nin Türkiye ile şartsız ilişkiler için hazır olduğunu biliyoruz, Türkiyye’nin bu konuda tavrı bellidir, peki bu toplumda nasıl yansımalar mevcuttur?

Doç. Dr. Elnur Hasan MİKAİL: Türkiye’nin bu konuda tavrı çok nettir ve son derece keskindir. Ermenistan Devleti, İşgal ettiği Azerbaycan’ın Karabağ topraklarından çekilmeyince Türkiye devleti, Ermenistan’la hiçbir siyasi, iktisadi ve kültürel, her türlü ilişki tesis etmeyecektir. Çünkü Türkiye ve Azerbaycan iki dost ve kardeş ülkedir. Bunu bütün dünya böyle bilsin. Toplumun da Türkiye hükümetinin bu konuda tavrı hemen hemen aynıdır. Sadece bazı satılmış ve Vatan hainleri, özellikle bölücü düşünceli PKK ve diğer Türkiye’ni bölmeye niyetli terör örgütü mensupları, yandaşları ve sempatizan ve militanları bu konuda Türk Devletiyle hemfikir değiller. Onlar Ermenistan’la sınırların açılmasını bile istiyorlar. Yalnız Kürt kardeşlerimizi PKK ile karıştırmamak lazım. Her Kürt kökenli Türkiye vatandaşı kesinlikle PKK’cı değildir. Yalnız kandırılmış hainler ve cahil ahmakların bazıları maalesef Türkiye’nin Ermenistan ile sınırlarını açıp sınır ticaretine girmesini düşünmektedirler. Paşinyan iktidarı sonrası Ermenistan’dan yapılan şartsız ilişki teklifi ise Türkiye’de gülünç karşılandı.







4 - Ermənilər uzun illərdir uydurma “soyqrımı” iddiası ilə Türkiyəyə təyziq göstərirlər. Buna necə son qoymaq olar?

Ermeniler uzun yıllardır uydurma soykırımı iddiası ile Türkiye’ye tesir etmeye çaılışıyor. Buna nasıl bir son verilir?(Zaur Nurmamedov)

Doç. Dr. Elnur Hasan MİKAİL: Ermenistan önce işgal ettiği Karabağ topraklarından çekilmek zorundadır. Daha sonra bu mesele tarihçilere bırakılmalıdır. Ermenistan Zürih protokolü sonrası da Türkiye Lideri Erdoğan’ın Tarih Arşivlerini açma teklifine sıcak bakmamıştır. Dolayısıyla sorun çıkaran taraf Türkiye değil Ermenistan’dır.







5 - Türkiyə Suriya ilə bağlı istəklərinə və məqsədinə nail ola bilib?(Zaur Nurmamedov)

Türkiye, Suriye ile ilgili istek ve amaçlarına ulaşabildi mi?

Doç. Dr. Elnur Hasan MİKAİL: Maalesef reel politik açıdan Türkiye bölgede Suriye konusunda hedeflerine ulaşamadı. Aksine Avrupa’nın boş vaatlerine aldanarak ülkemize bugün 5 milyon Suriyeli göçmen sığınmıştır. Bu da Türkiye için büyük bir yüktür.







6- Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasında Türkiyə və Azərbaycanın rolunu necə görürüsüz?(Zaur Nurmamedov)

Doç. Dr. Elnur Hasan MİKAİL: Bu konuda Türkiye ve Azerbaycan’ın üzerine büyük görev düşmektedir.



Rusça Röportaj için

Kaynak:

http://vzglyad.az/news/128712