Soğuk savaş döneminde iki kutuplu dünya düzenin dominant aktörler olan ABD ve Rusya’nın çekişmesini bütün dünya izlerken, hızlıca amaçsız ve kontrolsüz silahlanmaya başlamışlardı. Olası ABD ve Rusya savaşında devletler hangi ülke ile ittifak kuracaklarının analizini yapmaya başlarlarken, devletlerarası savaşa her devlet hazırlanmaya başlamıştı.

Olası ABD-Rusya savaş senaryoları filmlere konu olurken istihbarat savaşları hat safhada olmuş devletler için tehdit ve tehlike unsurları sadece devletlerden gelebileceği var sayılmıştır. Bu varsayım ile birlikte devletler uzay teknolojisi ile tanışıp uzay teknolojisi alanında hızla rekabete girmiş istihbarat ve örtülü operasyonlar devletlerarasında dengeyi belirleyen etken olmuştur. Bu durumlar beklide ABD ve Rusya’nın faydasına olmuştur. Çünkü güç rakip ile ortaya çıkmaktadır. Ekonomi piyasalarında da özelikle ABD böyle yapmamışımıdır? Örneğin Coca-Cola’ya karşı Pepsi, McDonalds’a karşı Burger King, İpana’ya karşı Colgate, Microsoft yazılım şirketine karşı MAC, ABD’ye karşı Rusya….

Yukarıdaki açıklama romantik bir perspektif sergilemiş olabilir. Ancak 11 Eylül’de ABD’ye gerçekleşen terör saldırıları yukarıda belirttiğimiz hususların tamamının yeniden değerlendirilmesine sebep olmuştur. Dönemin ABD başkanı Bush realist yaklaşım sergileyerek tehlikeyi ve tehdidi, sınırlarını, etkisini ve mücadele yöntemlerini net olarak belirlemiştir. Ancak teoride belirlenenler reel hayatta olması gerekeni bulamamıştır.

Bush yönetimi saldırılar sonrasında Afganistan’a gerçekleştirmiş olduğu askeri operasyonlarda binlerce sivil ölürken, Ortadoğu halklarının ABD ve Avrupa’ya karşı olan kin, nefret ve öfkesini arttırmıştır. Askeri operasyonlar kontrolsüz gerçekleşirken, ABD, kendi askerlerinin psikolojilerini de olumsuz etkiletmiş, ABD ordusunda intihar vakaları artmıştı. Diğer bir durum ise Ortadoğu’da artan nefret daha farklı ve homojen yapıda olmayan birbirlerinden bağımsız terör örgütlerinin doğmasına sebep olmuştur.

Güncel olan Irak’ta El-Kaide’nin uzantısı IŞİD terör örgütü vakasında ise ABD yine sahnelere çıkmıştır. Irak’a operasyon düzenleme gayesinde olan ABD, Vietnam, Afganistan, Irak’ta (Saddam dönemi) gerçekleştirmiş olduğu başarısız operasyonları nasıl unuturda şimdi yeni askeri operasyon yapma hazırlığına girişir? İronik olan diğer bir durum ise Esad-muhalif savaşlarına karşı bir tutum sergilemezken Irak şimdi neden? Barzani’ye destek amaçlımı? Uzayan Esad-Muhalif savaşına karşı Irak’ta büyük askeri üs kurma gayesi mi? Yoksa çeşitli akademisyenlerin komplo teorisi olarak tanımladıkları “Büyük Orta Doğu Projesi”nin bir uzantısı olan Irak’ta üç devlet kurma gayesi için IŞİD’le mücadele bahanesi mi? Bu soruların akabinde Afganistan ve sonrasında Irak savaşlarında tamamen başarısız bir tutum sergileyen ABD, etki alanı geniş, çatışma tecrübesi olan ve ciddi silahlara sahip olan, arazi ve coğrafyayı bilen IŞİD’e karşı nasıl başarı sağlayacaktır? Sayın Obama, çöken Bush politikalarından hiç mi ders çıkarmamış?



Saygılarımla