BAŞKENT GÜNLÜĞÜ / NECDET SİVASLI



e.mail: necdetes@mynet.com



HER SAĞLAM, BİR ENGELLİ



ADAYIDIR…



Geçenlerde 3 Aralık Dünya Engelliler Günü Türkiye’de de kutlandı. Bu gün nedeni ile yapılan etkinliklerde her yıl olduğu gibi yine havanda su dövüldü. Çünkü engelli vatandaşlarını tüm gelişmiş ülkeler birinci sınıf vatandaş görürken, bizde engelliler halen ikinci sınıf vatandaş yerine konuluyor. Yapılan etkinliklere dikkat edilecek olursa, engelli vatandaşların sorunlarına hiçbir çözümün getirilmediği de görülecektir. Bugünkü hükümetin, engellilere bakışında da önemli bir değişiklik olmadığı görülüyor.



Öncelikle unutulmaması gereken bir gerçeğin altını çizelim:



Her sağlam ve sağlıklı insan, bir engelli adayıdır. O nedenle engellilerin sorununu ele alıp değerlendirdiğimizde bu sorunun tüm bireylerin sorunu olduğu gerçeği ile karşı karşıya kalırız. Her yıl, engelliler günü kutlanırken, boş şeyler söylemek, iş olsun diye engellilerle fotoğraflar çektirmek, ya da bir engelliyi ziyaret etmek, sorunu çözmez. Nitekim konu ile ilgili istekler, şikâyetler, sorunlar ortaya konuluyor ama sonuç olarak beklentiler karşılık bulamıyor. Bulmuş olsa bile yetmiyor.



ENGELLİLER DE BİRİNCİ SINIF VATANDAŞTIR



Engelli vatandaşlarımızın da her vatandaş gibi birinci sınıf yaşama hakkı vardır. Bu hakkın en önemlisi, iş görebilmesi, toplum içinde var olduğunu görmesi, kazanması ve harcamasıdır. Bu nedenle bizdeki engellilerin en büyük sorununun iş sahibi olamaması olarak da değerlendirebiliriz.



Her yurt dışına çıkışımızda, gelişmiş ülkelerde engelliler için nasıl düzenlemeler yapıldığını hayranlık içinde izliyoruz. Geçenlerde Singapur, Tayvan ve Güney Kore’yi kapsayan bir gezi yaptık. Burada, özellikle toplu taşım araçlarında, metrolarda, alış-veriş merkezlerinde, restoranlarda, tiyatro ve sinemalarda engellilerin rahat edebilmesi ve hareket kabiliyetlerini artırması amacı ile yapılmış düzenlemelerin bu vatandaşları nasıl birinci sınıf vatandaş olarak gördüklerine şahit olduk. Hatta daha da ileri gidelim, engelliler, sağlam ve sağlıklı insanların da önünde tutuluyor.



EN BÜYÜK SORUN İŞSİZLİK



Adı geçen ülkelerde konu ile ilgili yaptığımız temas ve incelemelerde de şunu gördük:



Engelli vatandaşlara, yapısal durumlarına göre mutlaka iş imkânı sağlanıyor. İşsiz engelli yok gibi. Mali durumu iyi olup, çalışmak istemeyenler içinse özel iyileştirme merkezleri, sanatsal kurslar, spor aktiviteleri sınırsız hizmet veriyor. Yine engelli vatandaşlar için araç-gereç sıkıntısı ortadan kaldırılmış. Devletin ve kurumların kesintisiz bir desteğinin de var olduğunu söylemeliyiz.



Türkiye’de engelli vatandaşlarımızın en büyük sorununun işsizlik olduğunu vurgulayalım. Her ne kadar yasa gereği bazı kurum ve kuruluşlar belli bir engelliye iş vermek durumundalar ama her zaman bu işsizliğin önüne geçilemediği de bir gerçek olarak karşımıza çıkıyor. Hükümet olanların mutlak şekilde bu sorunu çözmeleri gerekmektedir. Eğer, engelli vatandaşlarımızı korumak, kollamak, birinci vatandaş yerine koymak istiyorsak, işsizliği yenmemiz gerekiyor. Bugün hangi engelli ile, ya da ailesi ile görüşsek, ilk şikayet işsizlik konusunda geliyor.



ENGELLİLER ALAY KONUSU OLMASIN



Bizde, herhangi bir engelli vatandaş halen alay konusu yapılabiliyor. Bu ayıptan bile kendimizi kurtaramadık. Çocuklarımızı eğitemiyoruz. Günün birinde, sağlıklı bir insanın da aynı durumlara düşebileceğini anlatamıyoruz. Bu konuda eğitim eksikliğimizin var olduğunu da söylemeden geçemeyeceğiz. Aynı şekilde, engellilere yardım ve destek konusunda ailelerin de çocuklarını aynı anlayış içinde eğitmesi gerekiyor. Bunu çoğu aile yapmıyor.



Birçok engelli alay konusu olma endişesinden okula bile gitmiyor. Böyle bir anlayış olabilir mi? Bunu sadece çocuklar değil, maalesef büyüklerimiz bile yapıyor. Bazı engelliler sokaklara bile çıkamıyor. Burada bazı eksiklikler varsa, bunu da devletin gidermesi ve engelli ailelerle dayanışma içinde olması gerekmiyor mu?



Bir başka önemli konu daha var:



Engellilerin sorunlarına eğilirken, bunu da sınıflara ayırmalıyız. Bedensel engelliler ayrı, görme engelliler ayrı, zihinsel engelliler ayrı ele alınıp değerlendirildiğinde sorunlara daha kalıcı çözümü de bulabiliriz. Bu konuda bazı çalışmalar yapılıyor ama yetmiyor. Engelliler bir devlet sorunudur ve çözümü için de hükümetlerin bu konuyu çok daha yukarılarda, ciddi ve içi dolu bütçelerle ele alıp, sonuçlandırması gerekir. Konuyu sadece engelliler gününde iş olsun diye ele alıp, görüntü vermek çözüm değildir.