BAŞKENT GÜNLÜĞÜ / NECDET SİVASLI



e.mail: necdetes@mynet.com







Azerbaycan ile Türkiye arasında dev işbirliği olarak nitelendirilen Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı ( TANAP) ‘ın Hükümetler arası anlaşması Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan arasında törenle imzalandı. Çok yoğun gündem nedeni ile bu olağanüstü proje öyle sanıyoruz ki biraz gölgede kaldı. Suriye’de keşif uçağımızın düşürülmesi, PKK terör örgütü olan çatışma ve diğer gündem nedeni ile bu konuyu biz de bugün yazabiliyoruz.



Öncelikle şunu vurgulayalım:



TANAP, doğalgaz dağıtımında Türkiye-Azerbaycan ilişkilerini zirveye çıkaracak, dünyada doğalgaz alanında bir devrim yaratacak bir proje olarak biliniyor. Bu projenin önemini bilen Avrupa ülkelerinin, projeye ortak olmak için sıraya girmeleri de bunun önemini bir kez daha ortaya koyuyor. İki ülke halklarının geleceğini de yatin edeceğine inandığımız bu proje ile inanıyoruz ki hayatlar da değişecektir.



ENERJİ DEVLERİ SIRAYA GİRDİ



Türkiye ve Azerbaycan tarafından işletilecek olan TANAP, Azeri doğalgazının Avrupa’ya ulaştırılmasında Türkiye’nin önemli bir istasyona ev sahipliği yapması ile gerçekleşecek. Yabancı enerji devlerinin büyük ilgi gösterdiği bu projeye İngiliz BP, Fransa Gaz de France, Almanya RWE, Avusturya OMV ile Norveç, Bulgaristan ve Macaristan’ın enerji şirketleri ortak olmak için çaba gösteriyor.



Yapılan anlaşmaya göre projede Azerbaycan’ın payı % 80, Türkiye’nin payı % 20 olacak. Ortaklık başvuruları iki ülke tarafından değerlendirilip hayata geçirilebilecek. Eğer, diğer ortaklara pay verilecekse bunun Azerbaycan’ın % 80’lik payından olacağı da yapılan anlaşmada yer alıyor.



Azerbaycan gazının Türkiye ve Avrupa’ya taşınması hiç kuşkusuz küresel güçlerin kontrolündeki kartellerin engellerine takılmıştı. Ancak, iki ülke arasındaki sıkı işbirliği, bunun kırılması ile sonuçlandı. Projenin hakimlerinin Türk olması, Azerbaycan ve Türkiye petrol şirketlerinin bu işi üstlenmesi, enerji alanında atılan devrim gibi bir adım olarak görülmelidir.



TÜRK’LERİN BAŞARISI



Biz, TANAP ile iftihar ediyoruz, gurur duyuyoruz. Çünkü projeye baktığımızda Dünyada bir Türk Birliği’nin ancak böylesine dev projelerle gerçekleşebileceğini görüyoruz. O nedenle bunun çok önemli ve büyük bir adım olduğu düşüncesindeyiz. Gerek Azerbaycan’ın, gerekse Türkiye’nin, buralarda yaşayan her Türk’ün hayatını kökten değiştirebilecek bu büyük projeye gelecekte yenilerinin de eklenebileceğini görmekteyiz.



Biraz da bu dev projeden söz edelim:



Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi Socar’ın Türkiye’den BOTAŞ ile TPAO’nun ortaklığı ile 26 Aralık 2011 tarihinde ön mutabakatı gerçekleştirilen Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi 7 milyar Dolar yatırımla hayat bulacak. Projenin ilk ayağı 2018 yılında tamamlanacak. TANAP için oluşturulan konsorsiyumda Socar, BOTAŞ ve TPAO ilk ortaklar olarak yer buluyor. Bu proje kapsamında gaz Azerbaycan’dan çıkacak, Gürcistan’dan geçip Türkiye’ye ulaşacak. Türkiye üzerinden de Avrupa’ya dağıtılacak. Şah Deniz 2 konsorsiyumunun 16 milyar metreküplük gazının 6 milyar metreküplük kısmı Türkiye’de satılacak. 10 milyar metreküplük kısmı da TANAP ile Avrupa’ya, Bulgaristan veya Yunanistan sınırında teslim edilecek.



Türkiye Ulusal İletim Hattı’nın Batı girişini besleyerek Batı bölgesi arz güvenliğini kuvvetlendirecek olan bu proje, gelecekte Türkmenistan gazının Türkiye ve Avrupa’ya iletimi için de bir alternatif hat olma özelliğini taşımaktadır, bu da ayrıca hattın önemini ortaya koyuyor.



STRATEJİK ÖNEME DE SAHİP



TANAP için ön görülen 4 aşamanın ilki 2018 yılında ilk gaz akışıyla gerçekleşecek. 20120’de yıllık 16 milyar metreküp olacak kapasitenin 20123 yılında 23’e, 2026 yılında ise yılda 31 milyar metreküp seviyesine kadar ulaşması hedefleniyor. Dev depo ve dolum tesisleri ile de kapasitenin üstünde de gaz akışının sağlanması için önlemler alınacak.



Bu projenin küçümsenmemesi gerektiğini söylemiştik. İki ülke açısından son derece stratejik öneme sahip olan TANAP, aynı zamanda Türkiye ve Avrupa için uygun fiyat ve tanımlanmış doğalgaz kapasitesiyle arz güvenliğini desteklerken, Azerbaycan’ın sahip olduğu doğalgaz kaynaklarının yeni pazarlara ulaştırılması gibi çok büyük kazanımları da beraberinde getirecektir.



Bu proje, Türkiye’nin ve Azerbaycan’ın hem ekonomik, hem de siyasi açıdan çok daha önemli konuma gelmesi için de önemlidir. Aynı zamanda iki kardeş ülkenin bütünleşmesinde ve geleceğe daha aydınlık bakmasında da yararlar sağlayacaktır. Hiç şüphesiz hem Azerbaycan, hem de Türkiye bölgede daha güçlü hale gelecektir. TANAP’ı birçok açıdan değerlendirmekte fayda vardır.