Şerefli ve şanlı Türk ırkının milli bayramı olan Nevruz 5000 yıldan beri tüm Türk ülkelerinde her sene kutlanmaktadır. Nevruz bayramı Türkiye’de bazı cahil kesimlerce “Kürt bayramı, PKK bayramı" olarak bilindiği için bu yazımda Nevruz’a açıklık getirmeye çalışacağım.

Öncelikle Nevruz’un anlamını size ayrıntılarıyla anlatmaya çalışacağım ve kendi açıklamamı vereceğim. Nevruz bayramının Türklerce kutlanması Sümerlere kadar dayanmaktadır. Nevruz nedir? Kelime anlamı olarak “Nev’ yani Yeni ve “Ruz’ yani yıl sözlerinin bileşiminden türeyen Nevruz sözü bütün Türk dünyasında yeni yılın gelişini andırmaktadır. Nevruz bayramı bahar bayramıdır ve baharın müjdecisidir. Nevruzun tarihçesini Ergenekon’dan çıkışa, Bozkurt’ların soylarının yenilenmesine ve diğer efsanelere bağlayanlar bulunmaktadır.

Nevruz bayramı bin yıllardan beri Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan ve diğer tüm Türk ülkelerinde ve Türk yurtlarında kutlanmaktadır. Günümüzde de bu gelenek devam etmektedir. Bu da Türkiye’de yanlış bilindiği gibi Nevruz’un hiç de “Kürt veya PKK bayramı’ olmadığını herkese ispat eder. Nevruz sanırım Osmanlı’da da kutlanmamıştır. Her ne kadar Osmanlı bizim tarihimiz olsa da eleştirilecek tarafları arasında bulunan ümmetçiliği büyük ihtimalle Nevruz’u Osmanlı’da kutlamayı engellemiştir. Günümüzde de bazı cahiller Türklerin bayramı Kurban ve Ramazan bayramı dışında hiçbir bayram değildir demektedirler. Kurban bayramı ve Ramazan bayramı Türklerin bayramı değil Müslümanların ortak bayramıdır. Fakat Nevruz Hıristiyan Gagavuz elinde de kutlanmaktadır. Bu bize neyi çağrıştırmaktadır? Nevruz bayramı Türkler İslam’ı kabul etmeden önce de vardı ve Türklerce bin yıllardır kutlanmaktadır. Kurban ve Ramazan bayramı ise Türkler İslam’ı kabul ettikten sonra Türklerce kutlanmaya başlanmıştır. Bu yüzden bu ince noktaya çok dikkat etmemiz gerekmektedir. Nevruz Türklerde her zaman varolmuştur yani Türklerin esas milli bayramıdır. Kurban ve Ramazan bayramları ise Türklerin milli bayramı değildir. Olsa-olsa Kurban ve Ramazan bayramları Arapların milli bayramı olabilir. Ve Türkiye gibi ülkede Arapların bayramına sahip çıkılıp Türklerin kendi milli bayramının bilinmemesi ve bilinse de “Kürt bayramı’ olarak oldukça cahilane biçimde algılanması çok üzücüdür. Kendi milli bayramımıza sahip çıkmalı ve bu bayramı doyasıya kutlamalıyız. Bugün 21 Mart günü yani Nevruz’un ilk günü Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan ve diğer tüm Türk Cumhuriyetlerinde resmi tatil bayramıdır. Türkiye’de ise Nevruzu kutlayalım mı kutlamayalım mı diye tartışanlar bulunmaktadır.

Nevruz PKK tarafından da kutlanıyor olabilir. Ama bu hiçbir zaman nevruzun gayri Türk bayramı olması anlamına gelemez. Sen bayramına sahip çıkmazsan tabii ki, senin bayramını başkası çalar. Bu anlattıklarımdan sonra halen Nevruz’un özbeöz Türk bayramı olması konusunda şüpheye ve tereddüde düşenler kaldıysa onlara da tavsiyem diğer Türk ülkelerine gidip Nevruz’u orada araştırsınlar. Eğer dediklerimde zerre kadar yanlışlık varsa o zaman Nevruz’a gayri Türk bayramı desinler.

Azerbaycanlı olduğum için Nevruz’un Azerbaycan’da nasıl kutlandığı hakkında kısa bilgi de vereyim. Nevruz’da 4 son Çarşamba olur. Bu çarşambalar su, toprak, ateş ve tabiat çarşambalarıdır. Son Çarşamba gününde mevsim meyveleri iğde, innap, hurma ve diğer her türlü fındık, ceviz ve diğer bütün meyve, sebzelerden “honça’ düzeltilir ve evdeki kişi sayısına göre “honça’da mumlar yakılır. Bu mumlar batıl bir inanışa göre son Çarşamba gecesi yakılır ve en sonda sönen mumun sahibi kişi en uzun ömürlü olur diye inanılır. Bunun dışında şeker-bura ve baklavalar pişirilir. Bunlar da Nevruz’a özgü Azerbaycan tatlılarıdır. 21 Mart gününde ise tongal (ateş) yakılıp herkes üzerinden atlar. Yine batıl inanışa göre tongalın üzerinden atlayan şahısların tüm dertleri bu ateşte yanar. Nevruz biraz da Ateşperestlikten kaynaklanmış ve esinlenmiştir. Bu yüzden Nevruzu Farslar da kutlar. Fakat her şeye rağmen Nevruz bir Türk bayramıdır ve bütün Türk dünyasının bu yılkı Nevruz bayramlarını kutlar ve Türk ırkına hayırlara vesile olmasını temenni ederim.

Sonda ek olarak şunu söylemeliyim ki, Türk dünyası bir birlerinin ortak adet ananelerini çok az tanıyor. Örneğin ben Özbekler nasıl Nevruz kutlar bilmiyorum. Bir Türk de belki Azerbaycan Türkleri nevruzu nasıl kutlar bilmiyordu. Belki bu yazımla azacık da olsa kendi kültürümü tanıttım. Bunun artması ve kendi kültürlerimizi tanımak için birçok işler görmeliyiz ve Özbek Kazağın, Türkiye Türkü Azerbaycan Türkünün, Kazak Türkü Türkmen Türkünün kültürünü tanımalıdır. Bunda da görev Türkiye’de çeşitli amaçlarla bulunan esasen öğrenciler olmak üzere çeşitli Türk ülkelerinden gelen şahısların boynuna düşüyor. Nevruz’u Özbek, Türkmen, Kazak nasıl kutlar merak ediyoruz. Bunlar için de adımlar atmalıyız.

2005