BAŞKENT GÜNLÜĞÜ / NECDET SİVASLI



e.mail: necdetes@mynet.com







Seul’da yapılan Nükleer Güvenlik Zirvesi’nde, Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev ile Başbakan Erdoğan, Ermenistan’da kurulu bulunan “Metsamor” Nükleer santralını da gündeme taşıyan isimler oldu. Azerbaycan ile Ermenistan arasına çok eski teknoloji ile yapılmış olan ve deprem bölgesinde bulunan nükleer santralın aynı zamanda tartışma yaratan yanının da bulunduğunu da belirtelim.



Aliyev, bu nükleer santral konusunu gündeme taşırken, yaptığı açıklamalarda da Ermenistan’da bulunan Metsamor nükleer santralının eski teknoloji ile yapıldığını, modern güvenlik sistemlerine sahip olmadığını, deprem bölgesinde bulunması nedeniyle de büyük tehlike saçtığını söyleyerek dikkatleri bu yana çekmeye çalışmıştır. Aliyev’e en büyük destek de Başbakan Erdoğan’dan gelmiş bulunuyor.



EN TEHLİKELİ SANTRAL



Burada yine sahneye çıkan Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan’ın, hala bu dünyanın en tehlikeli nükleer santralını savunmasına bir anlam veremiyoruz. Santralı savunan Sarkisyan’ın, “Ermenistan ve Türkiye bu konuyu çok abartıyor” demesinin de anlaşılır bir tarafının olmadığını belirtelim.



Çünkü Uluslar arası Atom Enerjisi Ajansı ( IAEA)’nın bu konuda raporları bulunuyor. Aynı zamanda Avrupa Birliği (UAB)’nin aynı görüş doğrultusunda raporları var. Bu raporlarda “Metsamor Nükleer Santralı, dünyanın en tehlikeli santralı” olarak gösteriliyor. Kaldı ki, 1999 yılında Brüksel’de yapılan bir toplantıda Ermenistan ve AB arasında santralın 2004 tarihinde kapatılması yönünde bir anlaşma da yapılmış bulunuyor.



Bitmedi, Ermenistan ayrıca 2001 yılında Avrupa Konseyi’ne üye olurken de nükleer santralin 2004 tarihinde kapatılacağını taahhüt etmiş bulunuyor.



ELEKTRİK SIKINTISI VAR



Şu gerçeği görelim:



Ermenistan, elektrik sıkıntısı çekiyor ve bu konuda çok zor durumda. Elektriği de bu köhnemiş santralden elde ediyor. Eğer bu santralı ortadan kaldırırsa, ülke elektriksiz kalacak. Ermeniler bunu göze alamıyor. Göz göre göre bu tehlikeyi görmezden geliyorlar. Ancak, santralın zararını tüm bölge görecek bunu göremiyorlar. Asıl sıkıntı Ermeni dostlarının buna göz yummasıdır ki, işte asıl anlam veremediğimiz de budur.



Avrupa Konseyi, AB, Uluslar arası Atom Enerjisi Kurumu, Ermenistan’ı çembere alıp, bu santralın çalışmasına izin vermemelidirler. Ermenistan’ın bu konuda taahhütleri de bulunduğuna göre bu tehlikeye neden göz göre göz yumuluyor? Bu konuda Azerbaycan ve Türkiye’nin bu kon unun takipçisi olması ve sonuç alması gerekiyor.



BÜTÜN BÖLGE TEHLİKE ALTINDA



Ermenistan 1988 yılında ciddi bir deprem yaşamış, adı geçen nükleer santral da bir süreliğine kapalı kalmıştı. Bu süre içinde Ermenistan elektrik konusunda büyük sıkıntılar çekmiş, Türkiye’den bile elektrik almak zorunda kalmıştı. Çünkü Ermenistan şu anda kullandığı elektriğin yüzde 45’ini Metsamor nükleer santralından elde ediyor. Zaten büyük bir ekonomik sıkıntı içinde bulunan Ermenistan’ın enerji krizi içine girmesi ile tamamen çökebileceği de gözlerden uzak tutulmamalıdır.



Uluslar arası kuruluşlar ve uzmanların konu ile ilgili raporlarında Metsamor santralının olası bir depremde zarar görmesi halinde tehlikenin sadece Ermenistan ile sınırlı kalmayacağı, bütün bölgenin bu tehlikeden zarar göreceğini söylüyorlar. Bu tehlike içinde Azerbaycan da, Türkiye de bulunuyor.



Dünyanın en tehlikeli nükleer santralını halen işletmekte olan Ermenistan’a karşı Azerbaycan ile Türkiye’nin dayanışması sonuç alınıncaya kadar sürdürülmelidir. Bu konu, sadece Seul’daki toplantı ve açıklamalarla geçiştirilecek bir konu olmaktan çıkarılmalı ve daha geniş alanlara da yayılması sağlanmalıdır. Ermenistan tehlikeli bir oyun oynuyor, bu saha mutlak biçimde daraltılmalıdır. Dünyanın en köhne nükleer santralının çalıştırılmasına izin verilmemesi için her alanda çalışma başlatılmalı ve bütün dikkatler de bu santral üzerine çevrilmelidir.



Hiç kuşkusuz Ermenistan yeni nükleer santralın yapımı için kaynak sıkıntısı çekiyor. Yeni nükleer reaktörlerin 10 milyar dolara mal olacağı sanılıyor. Bu rakamın yüzde 20’lik kısmını Rus Enerji şirketi Rosatom,yüzde 25’lik kısmını da Ermenistan karşılayacak. Geriye kalan yüzde 55’lik kısmı için kaynak arayışı sürüyor ama kimse elini cebine atmıyor.