HACETTEPE UNİVERSİTETİ,

FRANSA PARLAMENTİNİ

ÜMUMDÜNYA DƏYƏRLƏRİ NAMİNƏ MƏSULİYƏT ALMAĞA DƏVƏT EDİR



Hacettepe Universiteti, bir elm ocağı kimi, qondarma “1915-ci il Erməni soyqırımı” müddəaları haqqında Fransa Parlamentində qəbul edilən qanun layihəsinin, elm, ümumdünya hüququ və fikir və söz azadlığı üçün son dərəcə qəbul edilməz olduğuna və sağalması imkansız bir yara açdığına inanır. Universitetimiz, bu qərarın, türk-erməni və türk-fransız xalqları arasındakı əlaqələrə də xələl gətirəcəyindən narahatdır. Universitetimiz, ayrıca, bu dərəcədə əhəmiyyətli nəticələrə yol açabiləcək olan və gələcəkdə sülhü, əmin-amanlığı və dostluğu çətin vəziyyətə sala biləcək bir qanunvericilik aktının, əsas etibarı ilə daxili siyasi səbələrlə ələ alınmasını Fransadakı əsaslı demokratiya ənənələrindən uzaqlaşma olaraq qiymətləndirir və yaşanan hadisələri narahat edici və məyus edici olaraq görür. Əsaslandığı mövzu və metodlar nöqteyi-nəzərdən də narahat edici olan və siyasi oppotunizmə oxşayan bu qanunun, Fransanı müasir Fransaya çevirən dəyərlərlə zidd olduğunu görməmək imkansızdır.



Elmə, əxlaqa, vicdana və fikir azadlığına böyük bir zərbə olan bu qanun layihəsinin, bundan sonra cəza sanksiyaları gətirən tamamilə başqa qanunlara da yol açdığı aşikardır. İslamofobiyanın gün keçdikce daha böyük fəlakətlərə və narahatçılığa səbəb olduğu hazırkı zamanda açılan bu yolun sülhə deyil, tam əksinə, münaqişələrə, hətta mədəni irqçiliyə gətirib çıxarma ehtimalı son dərəcə böyükdür. Əsas olaraq siyasi və milli orqan olan parlamentlərin tarixi mövzularda qərar qəbul etməsi, prinsip olaraq sehv olmaqla yanaşı, öz işi ilə əlaqəsi belə olmayan bir mövzuda ziddiyyətli tarixi həqiqətlərin müzakirə edilməsinə belə icazə verməyən hüququ aktlar qəbul etməsi, aşikar olaraq, hüquqi cəhatdən həddini aşmadır. Fransa parlamentinin başqalarının kədərləri üzərinə inşa etməyə çalışdığı bu qanunun, türk və ermeni xalqları və Türkiyə ilə Ermənistan arasındakı dialoqun inkişaf etməsi, əmin-amanlığın və qarşılıqlı anlayış mühitinin yaranmasını daha da çətinləşdirmə ehtimalı olduqca böyükdür.



Hacettepe Universiteti, ümumdünya dəyərləri üzərinə inşa edilən bir elm ocağı olaraq, bu mövzu ilə əlaqəli elmi fəaliyyətlərə belə açıqca əngəl törədən, hətta və hətta, cəza sanksiyaları gətirən qadağanedici və dardüşüncəli orta əsr yanaşma şəklini günümüzə daşıyan “İnkar Qanunu”nu uğursuz bir qəza və eyni zamanda gələcəkdə ciddi yaralar açma potensialına sahib bir təşəbbüs olaraq qiymətləndirir. Bundan 250 il əvvəl “Fikirlərinizdən nifrət edirəm! Amma, düşüncələrinizi müdafiə edə bilməyiniz üçün həyatımı fəda etməyə hazıram!” dəyərək fikir və söz azadlığının ümumdünya dəyəri olmasını təmin edən fransız Volterin inkar edilməsi mənasına gələn bu qərarın, bir daha sağlam fikirlə ləğv edilməsi ümidimiz, fransız siyasətçilərinin önündə ümümdünya imtahanı olaraq qalacaqdır.



Hörmətlə,



Ankara,

29-u Yanvar 2012-ci il



---



Хажеттепе Университеті

Француз парламентін

Ғаламдық құндылықтар атынан жауапкершілік алуға шақырады



Хажеттепе Университеті бір білім ордасы ретінде Франция парламентінде 1915 жылғы армян қырғыны қауесеттері тақырыбында қабылданған заңның ғылым, ғаламдық құқық, ой-пікір және сөз бостандығы атынан өте орынсыз және түзетілуі қиын қара дақ деп есептейді. Унирверситетіміз айырықша осы шешімнің түрік-армян және түрік-француз халықтары арасындағы байланыстарға да зиян келтіретінін уайымдайды. Университетіміз осыншама маңызды қорытындысы болатын және болашаққа бағытталған бейбітшілікті, достықты қиындататын бір заңдық реттеудің ішкі саясатқа құрал ретінде қолданылуын Франциядағы тамырлы демократияның бұрмалауы ретінде қабылдайды. Негізінде жатқан жайттар мен тәсіл тұрғысынан да мазасыздандыратын, саясатқа құрал болған осы реттеудің Францияны Франция қылған құндылықтарға қайшылығын көрмеу мүмкін емес.



Ғылымға, ахлаққа, ұждан мен ой-пікір бостандығына үлкен соққы болып табылатын осы заңның бұдан былай жаза берілетін басқа заңдарға да қақпа ашатыны анық. Исламофобия артып отырған бүгінгі таңда ашылған осы қақпаның бейбітшілікке емес, қақтығыс пен тіпті мәдени нәсілшілдікке жол ашуы ықтималы өте мықты. Негізінде саяси және ұлттық бір орган болып табылатын Парламенттердің тарихи тақырыптарда шешім қабылдауы қате. Бір ұлттық парламенттің өзімен еш қатынасы жоқ бір тақырыпта таласты тарихи шындықтардың талқылануына да рұқсат бермейтін заңнама қалыптастыруға бағытталуы өкілеттігінен асып түсу болып табылады. Франция парламентінің басқа кісілердің қайғыларына негізделіп қалыптастыруға тырысқан осы реттеуінің түрік және армян халықтары мен Түркия және Армения арасындағы диологтың дамуын, бейбітшілік пен түсіністіктің орнауын да қиындататыны айқын.



Хажеттепе Университеті жаһандық құндылықтарға сай құрылған білім ордасы ретінде тақырыпқа байланысты ғылыми істерге де кедергі келтіретін және тіпті жазаландыратын, тыйым салушы Орта шақтың түнек көзқарасын бүгінгі күнге алып келген «қарсы шығу заңын» үлкен сәтсіздік және болашақты балталау бастамасы деп есептейді. Осыдан 250 жыл бұрын ««Мен сізді иттің етінен жек көремін, бірақ сіз өз ойыңызды осы мінберден жеткізе алуыңыз үшін басымды кесіп беруге дайынмын» деп, ой-пікір және сөз бостандығының негізгі жаһандық құндылық болуын қамдаған француз Вольтерге де қарсы шығу деген мағынаға келетін осы шешімнің кері алынуына деген үмітіміз француз саясат қайраткерлерінің алдындағы үлкен бір сынақ болады.



Құрметпен ...



---



Хажеттепе университети Франция парламентин дүйнөлүк баалуулуктарга ылайык жоопкерчилик алууга чакырат



Хажеттепе университети, билим берүү борбору катары Франциянын Сенаты тарабынан кабыл алынган 1915- жылдагы окуяларга байланыштуу армян геноциди тууралуу мыйзамдын билим, дүйнөлүк укук, ой-пикир алмашуу эрежелерине дал келбеген жана оңдоого мүмкүн болбогон жарака ачкандыгын ойлойт. Айрыкча бул мыйзам түрк-армиян жана түрк- франсуз байланыштарына залакасын тийгизет деген ой пикирде. Мына ушундай өкүнүчтүү жыйынтыктарга себепкер боло турган жана келечекте тынчтыкка, достукка залакасын тийгизе турган мындай мыйзамдын кабыл алынышын Франциянын ички политикасыны натыйжасында келип чыккандыгын жана муну Фзанциядагы демократия түшүнүгүнө дал келбегендигин белгилөө менен катар бул көрүнүшкө карата кооптпнбой койбойт. Фундаменталдык түзүлүшү жана методу жакынан да ыңгайсыздык алып келген жана саясий оюн катары кабыл алынган бул мыйзамдын француз нарктарына туура келбегендигин көрбөй коюу мүмкүн эмес.



Билимге, адеп ахлакка, уят сыйга жана сөз эркиндигине катуу сокку урган бул мыйзамдын мындан кийин да ушуга окшош мыйзамдардын кабыл алынышына шарт түзөөрү белгилүү. Исламафобинин күн өткөн сайын дагы да катуу кокунучтарга жана кооптонууларга себепкер болгон күнүбүз дүйнөсүндө ачылган мындай жол тынчтыкка эмес коопсуздукка, жада калса рассалык бөлүнүүлөргө себеп болушу толук ыктымал. Саясий жана улуттук орган катары иш алып барган парламенттин, тарыхый темаларда токтом кабыл алуусу туура эмес болгондугуна карабастан Франция улуттук парламентинин, өздөрүнө тиешелүү болбогон жана тарыхый чындыктарды бурмалаган темада мыйзамдуу түрдө токтом кабыл алуусу ачыктан ачык аша чапкандыктын белгиси. Франция парламенти тарабынан башка өлкөлөрдүн жарасына басуу жолу аркылуу кабыл алынган бул токтом, түрк-армиян элдери жана Түркия-Армения өлкөлөрү ортосундагы эки тарапту иш алып баруулардын, тынчтыктын жана түшүнүктүн өркүндөшүнө залакасын тийгизээри толук мүмкүн экендигин баса белгилешибиз керек.



Улуттук дөөлөтөргө маани берген билим берүү борбору болгон Хажеттепе университети, темага байланыштуу илимий иш чараларга жол тоскон жада калса “армян дооматтарын четке какканадарды кылмышкер” деп эсептеген мыйзам аркылуу орто кылымдын ыркчы түшүнүгүн күнүбүзгө алып келген эң чоң бактысыздык жана келечекте маанилүү жараттар ача турчу потенциалга ээ болгон киришүү деп эсептейт. Мындан 250 жыл мурун “Ой-пикириңизди жактабайм. Бирок бул пикирлерди тастыктоо үчүн өмүрүмдү бергенге даярмын” деген сөздөрү аркылуу ой-пикир жана сөз эркиндигинин универсалдык баалуулук экендигин айткан Француз жазуучусу Вольтердин сөздөрүн эскертүү менен бирге бул токтомду акылдуулук менен кайрадан четке кагышын күтөбүз. Бул маселе француз саясатчылары үчүн дүйнөлүк сыноо болуп эсептелет.





---



Университет Хаджеттепе призывает парламент Франции к ответственности во имя универсальных ценностей



Университет Хаджеттепе, как научное учреждение, во имя науки, универсального права, свободы мысли и выражения, считает принятый парламентом Франции закон об армянских утверждениях о геноциде относительно событий 1915 года, крайне неблагоприятным и наносящим непоправимый урон. Наш университет выражает озабоченность в связи с тем, что данное решение нанесет вред турецко-армянским и турецко-французским отношениям. Наш университет с тревогой и беспокойством относится к данным событиям и рассматривает тот факт, что имеющий такие серъезные последствия и осложняющий будущий мир и дружбу закон был принят в основном по внутриполитических причинам, как отступление от укоренившихся демократических традиций Франции. Невозможно не заметить, что этот закон, опирающийся на сомнительные аргументы и методы, и напоминающий погоню за узкими политическими выгодами, противоречит тем ценностям, которые делают Францию Францией.



Этот закон, покушающийся на науку, мораль, совесть и свободу выражения, открывает дорогу расширения уголовно-наказуемых деяний посредством других законов. Существует огромная вероятность того, что в наши дни, когда исламофобия приводит ко все новым трагедиям и беспорядкам, эта дорога приведет не к миру, а к конфликтам и культурному расизму. Принятие решения по историческим темам таким политическим и национальным органом как парламент, неправильно в принципе. Попытка принятия законодательства, запрещающего даже дискуссию по спорным историческим вопросам, не имеющих к ниму никакого отношения, является открытым превышением полномочий парламентом Франции. Существует большая вероятность того, что парламент Франции, пытающийся построить свой законопроект на чужих бедах, еще больше затруднит развитие диалога, мира и взаимопонимания между турецким и армянским народами, между Турцией и Арменией.



Университет Хаджеттепе, являясь научным учреждением, опирающимся на универсальные ценности, рассматривает принятие "Закона о запрете отрицания", препятствующего даже научным изысканиям на данную тему, рассматривающего их как уголовно-наказуемое деяние и вовращающего запретительный средневековый фанатичный подход, как огромную неблагоприятность и инициативу, чреватую нанесением большого ущерба. Данный закон является отрицанием Вольтера, который 250 лет назад говоря: "Я ненавижу ваши мнения! Но я готов отдать свою жизнь за то, чтобы вы имели возможность их высказать", способствовал становлению свободы мысли и выражения как фундаментальных универсальных ценностей. Отмена этого закона, является испытанием разума и универсальных ценностей французских политиков.





С уважением.