“Terörizm“



Kaçırmadan cinayete kadar uzanan ve amacı sindirme olan şiddet eylemlerine verilen addır.



Ancak terörizm kavramı da sosyal bilimler literatüründe ve uluslararası alanda ortak tanıma ulaşılamamış bir kavramdır.



Terörizm kavramı, daha çok terör durumunun ortaya çıkarılmasını amaçlayan stratejiyi ifade eder.



Terörizm; Siyasal nitelikli amaçlara ulaşmak için kullanılan ve psikolojik yani ağır basan bir savaş biçimi; siyasal süreci etkilemeyi amaçlayan şiddet eylemleri, olarak tanımlanabilir.





Aşağıdan Terör (Yönetilenlerden)





Bu gün terörizm tanımı çoğunlukla aşağıdan gelen ve var olan politik

düzende karışıklık yaratma, onu yıkma ya da basitçe ona karsı olan öfkeyi ifade etme

girişimini belirtmektedir. Aşağıdan gelen terörizm hareketleri en azından iki bin yıldır

vardır.1



Bu tip terör genel olarak yönetilenlerden yönetime karsı yapılan terördür.

Yönetilenler içinde bulundukları durumun oluşmasına neden olarak gördükleri sisteme

ve bu sistemi meydana getiren ve ayakta tutan unsurlara karsı terör faaliyetinde

bulunurlar.



Birçok bilim adamı aşağıdan gelen modern terörizmin 19. yüzyılda

Rusya’da kendini “Narodnaya Volya” (Halkın "radesi) olarak adlandırılan bir ideolojik

grubun ortaya çıkması ile başladığı konusunda hemfikirdir.2



Aşağıdan terör eylemi toplum içindeki adaletsizliklere dikkat çekmek ve

ortadan kaldırmak amacıyla yapılırken, toplumdaki ilgisiz kesimi de uyandırmak ve

direnmeye güç olmaları açısından katılımlarını sağlamayı da amaçlar.3





Yukarıdan Terör



"iktidar seçkinlerinin ya da egemen güçlerin uyguladıkları terördür.4



Devleti elinde tutan iktidarın gücünü korumak, muhaliflerini zayıflatmak maksadıyla kendi

vatandaşlarına karsı sindirme, işkence, korkutma, kötü muamele, belirsiz şekilde

ortadan kaybetme vb. yollara başvurması seklinde ifade edilmektedir.5



Yukarıdan terördeki devletin siyaset anlayışı her şeyi halkın iyiliğine de

olsa, kötülüğüne de olsa ben bilirim tavrıdır. Hiçbir konuda halkın görüsü alınmaz, bu

yönüyle de totaliter bir özellik göstermektedir.







Devlet Terörizmi



Bu terörizm türünde hedef, bir başka devlet yada hedef devletin tüm

unsurlarıdır. Hedef alınan devlete ve bu devletin unsurlarına karsı girişilen her türlü,

korkutma, sindirme, yıldırma gibi eylemlere devlet terörü denir. KGB, MOSSAD,

SWAMA vb. kuruluşların doğrudan ya da dolaylı yollarla başka ülkelerde ortaya

çıkardıkları terör eylemleri örnek olarak gösterilebilir.6







Siyasi ve _ideolojik Terörizm





Siyasi ve ideolojik terörizm, daha öncede belirtildiği gibi bir ideolojik

düşünceyi diğerine hakim kılmak amacıyla; hedef alınan ideolojiyi sindirmek,

yıldırmak, vb. amaçlarla girişilen terör eylemleridir.7



Bu terörizm türünü de sol kanat terörizm ve sağ kanat terörizm seklinde

ikiye ayırabiliriz. Sol kanat terörizm; Halklarının kapitalist sömürü altında ezildiğine

inanan ve kapitalist sistemi ortadan kaldırıp yerine komünist veya sosyalist bir sistem

meydana getirmek amacında olan yasa dışı örgütlerin giriştiği terör eylemleridir. Sağ

kanat terörizm ise; Faşist sitemi geri getirmek isteyen yasa dışı örgütlerin giriştiği terör

eylemleridir.8



Bu bağlamda Marksist-Leninist ideolojiyi benimsemiş PKK terör

örgütünün giriştiği eylemlerin temelinde ideoloji de yatmaktadır.



Bölücü Terörizm



Etnik ve milliyetçi ayrılıkçılığa dayanan terör eylemlerine katılan örgütler

ve eylemler bu baslık altında toplanmaktadır.9



Bu tür teröristler bir ulusun veya bir alt kültürün bağımsızlığını elde etmek adına yola çıkmaktadırlar. Uluslararası arenada en çok, en fazla sempati ve destek toplamayı başaranlar da yine bu gruptaki teröristlerdir.10



Bir etnik terörist grubun ortaya çıkmasında yardımcı olan şey, aktif olarak

terörist etkinliklerin içinde yer almayan, ancak aynı etnik temeli paylaşanların, en

azından teröristlere gizli bir sempati duymaları ve bunun yanı sıra da kurbanlarına çok

az acımalarıdır. Bu durum, liderlerin onlara katılacak izleyiciler bulmasını daha da

kolaylaştırmaktadır.11



Örnek olarak Bask Ülkesi ve Özgürlüğü Örgütü (ETA) ve eylemleri, PKK Terör Örgütü ve eylemleri verilebilir.



Din Terörizmi

En tehlikeli terörizm türüdür. Çünkü bu gruba giren teröristler öldürmeyi

kutsal savasın bir parçası olarak görmektedirler ve bu yüzden eylemlerinde sınır

tanımamaktadırlar.12



Bir dini yada inanç farklılıklarının terör faaliyetlerini meşrulaştırmak amacıyla kullanan bir dini yaymayı ya da hegemon kılmayı amaçlayarak girişilen her türlü terör eylemi ya da eylemleridir.



Narko Terörizm



Terörizmin çok maliyetli bir is haline gelmesi dünya piyasalarında en çok

kâr getiren malın, yani uyuşturucunun ticareti isine teröristlerin dahil olmaları sonucunu

doğurmuştur. Uluslararası örgütlü suçların merkezi devlet otoritesinin zayıf olduğu

bölgelerde, yani devlet organlarının terörizm ile yeterince yıpratıldığı yerlerde daha

fazla hareket serbestliğine sahip olabilmesi nedeniyle,”uyuşturucu trafiği, transnasyonel

örgütlü suça iştirak eden ve terörizm biçimindeki görünmeyen savaşlarla

destabilizasyon sağlamaya çalışan gruplar arasındaki ortak yasam ilişkisinin ayrılmaz

bir parçası haline gelmiştir.”13



Bu ortak yasam ilişkisi farklı biçimlerde ortaya çıkabilmekte ve narko terörizm kavramı farklı çerçevelerde de kullanılabilmektedir. Kavramın kullanım alanı belirli bir ulus-devlete veya rejime karsı girişilen silahlı mücadeleye karısan asi terörist grupları ile uyuşturucu kaçakçılarının iliksilerini tanımlamaktan, uyuşturucu ham maddesinin yetiştirilip, sonra mamul hale getirildiği noktalarda faaliyet gösteren devrimci asi grupların uyuşturucu kaçakçılarını sömürmesi ve haraç alması gibi alanlara kadar uzanabilmektedir.



Bunun en basit örneği PKK terör örgütüdür.







Terörist grupların banka soygunları ve rehin alma faaliyeti devam etmekle

birlikte, 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren devlet destekli terörizmin ortaya

çıkmasıyla yabancı sponsorlardan gelen bağışlar temel finansman kaynağı haline

gelmiştir. Örneğin çeşitli Arap uluslarının desteklediği Filistin Ulusal Fonu’ndan El-

Fetih’e akan paranın yaklaşık 300 milyon $ olduğu tahmin edilirken, örgütün bunun

dışında yaklaşık 7-8 milyar $’lık bir fonu daha olduğu öne sürülmüştür.14





Medyatik Terörizm



20. yüzyılın son on yılında terörizmin edindiği en önemli özelliklerden birisi

de medya yönelimli hale gelmiş olmasıdır. Esasen terörizm gerek en ilkel örneklerinde,

gerekse en çağdaşlaşmış modellerinde gerçekte kurbanı değil, izleyici kitlesini hedef

alması nedeniyle her dönem eylemin duyurulması, alenileştirilmesi arayışında olmuş ve

içeriği gereği haber iletme kaynaklarına yakın durmuştur.



Brian Jenkins’e göre “terör gerçek kurbanı değil, izleyici kitlesini hedeflediğinden bir tiyatrodur” ve bu tiyatronun reklamının yapılmasında “medya teröristin en iyi dostudur.



Çünkü teröristin davranışı kendi basına hiçbir anlam ifade etmezken, bu davranışın herkesçe tanınması alenileşmesi ise her şey anlamına gelmektedir.” Oynanılan tiyatronun bos sandalyelere ve seyircisiz gösterime girmiş olmasının bir anlamı olmayacağından, mümkün olduğunca çok seyirci toplayacak olan, en sansasyonel senaryoların, belki de gerçek oyundan daha sansasyonel bir biçimde izleyicilere aktarılması da ancak medya kanalı ile gerçekleştirilmektedir.15



Bu aktarım süreci içerisinde medyanın seçtiği iletim kavramları terörizmin amacına ulaşıp ulaşmamasında da önemli rol oynamakta, bir eylemin toplum tarafından nasıl

algılanacağı da teröristinkinden çok, medya çalışanlarınca belirlenmektedir. Yonah

Alexander’ın da belirttiği gibi “medya terörizme ilişkin haberler yapmak ve onları

kitlelere tanıtmak yoluyla terörizmi meşhurlaştırdığından, bulaşıcı bir etkiye sahiptir”

ve bir anlamda terörizmin tamamlayıcı parçasıdır.



Bu nedenle çoğu zaman terörizme destek olan ana unsurlar arasında devletlerin desteği, diğer terörist grupların ve organize suç örgütlerinin yardımları ve medyanın desteği bir arada değerlendirilmektedir.16



Hatta kimilerine göre terörizmi kitle haberleşme araçlarının gelişimi azdırmıştır. Çünkü teröristler reklam ve propaganda için yasamaktadırlar ve medya olmasa onları besleyecek hiç bir kaynak kalmayacağından zayıf düşmeleri kaçınılmaz hale gelecektir. Bu da güvenlik birimlerinin operasyonlarını kolaylaştıracak ve terörizm tüm uluslararası toplumun güvenliğini tehdit eden baslıca tehdit olmaktan kısmen de olsa uzaklaşabilecektir.17





Örgütsüz Terörizm



Terörizmin yeni yüzünden bahsederken vurgulanması gereken en önemli

yeni unsurlardan bir tanesi de, herhangi bir örgütle organik bağlantısı bulunmayan

amatör teröristlerin siyasal nitelikli şiddet kullanma kapasitelerinin ve bu yoldaki

teşebbüslerinin artmasıdır.



Bireyselliğin ön plana çıktığı ve teknolojik gelişmenin bir getirisi olarak organize yapılara ihtiyaç duymadan tekil kişilerin de sistem içi etkinliklerinin bir anlam kazandığı yeni toplumsal düzende, terörizmin yeni bir boyut kazanması da kaçınılmaz hale gelmiştir.

Ancak Hiçbir etnik, dinsel ya da ideolojik oluşum, hangi düzeyde ele alınırsa alınsın teröre (örgütlü veya örgütsüz, bireysel terör veya devlet terörü) karsı bağışıklık iddiasında bulunmamalıdır.18



Nitekim bugün patlayıcı imalatında kullanılabilecek olan pek çok madde,

hiçbir denetime tabi olmadan piyasada satışa sunulmakta ve çok da gelişkin olması

gerekmeyen bir fizik bilgisi bu maddelerin birer silah haline getirilmesinde yeterli

olmaktadır.



Güvenlik güçleri açısından bu tür kişilerin yakalanmasında karşılaşılan

zorluklar ve son derece normal görünen herhangi birinin bu tür eylemlere girişebileceği

gerçeği, amatör teröristlerin örgütlü terörizmden çok daha tehlikeli hale gelebileceğinin

bir göstergesidir.









Terörizmin Özellikleri



Güncel bir şekilde terörizmin özelliklerini sıralayacak olursak, tanımlamada

karsılaştığımız problemle özellikleri sıralamada da karsılaşırız; çünkü terörizmin birçok

tanımı olduğu gibi, literatürde birçok özelliği mevcuttur.



Bu nedenle aşağıda terörizmin en belirgin ve en güncel özellikleri sıralanacaktır;



Her şeyden önce terörizm örgütlü bir yapı eliyle gerçekleşir ve bir amacı

vardır.



1-Terörizm aniden ortaya çıkmaz, belirli safhaları vardır.



2-Terörizm terör eylemlerini meşrulaştıracak bir senaryo hazırlar.19



3-Mali destek terörün vazgeçilmez ihtiyacıdır. Bu nedenle, soygun ile silah

ve uyuşturucu kaçakçılığı yapar.20



4-Terörizm, propaganda ile doğar, gelişir ve propaganda ile yasar. Bizatihi

kendisi bir propaganda aracıdır.21



5-Yasadışı eylemler bütünü olması sebebi yle içerdiği şiddetin seviyesi

büyüktür.



6-Terörist eylemler genellikle keyfi kararlara dayandıkları için önceden

tahmin edilemezler. Aynı zamanda bir planlama yapılması da söz konusudur.



7-Terörizm, tahrip edici, ahlak dışı ve acımasızdır.22



8-Terörizm bir ideoloji, bir doktrin, hatta sistematik bir fikir değildir, bir

stratejidir.23



9-Terörist eylemlerin gerçekleşebileceği belirgin bir yer yoktur.







Emrah BEKCİ

Araştırmacı Yazar





KAYNAKLAR:







1- Volkan, a.g.e., s. 182.

2-A.g.e., s. 182.

3-M. Sami Denker, Uluslararası Terör Türkiye ve PKK, 1. Baskı, Boğaziçi Yayınları, "İstanbul, 1997,

s. 6.

4- Ergil, a.g.e., s. 11.

5- Denker, a.g.e., s. 6.

6- Denker, a.g.e., s. 6.

7- A.g.e., s. 7

8-Yazar Yok. “Dünya Terör’ün Pençesinde”, Ulusal Strateji Dergisi, Sayı: 30, Yıl: 4, Aralık 2002, s.

28,

Fatih Aktaş 2006 Kütahya.



9- Denker, a.g.e., s. 7.

10- Yazar Yok. “Dünya Terör’ün Pençesinde”, Ulusal Strateji Dergisi, Sayı: 30, Yıl: 4, Aralık 2002, s.

27.

11-Volkan, a.g.e., s. 184.

12-Yazar Yok. “Dünya Terör’ün Pençesinde”, Ulusal Strateji Dergisi, Sayı: 30, Yıl: 4, Aralık 2002, s.

27.

13- Emin Gürses , Ayrılıkçı Terörün Anatomisi/IRA-ETA-PKK, Baglam Yayıncılık, "stanbul, 1997. s.

53.

14-Marcos Almondo, Bir Efsane; Arafat, 1. Baskı, Dogan Yayıncılık, "stanbul, 1996. s. 53.

15-Yazar Yok. “Dünya Terör’ün Pençesinde”, Ulusal Strateji Dergisi, Sayı: 30, Yıl: 4, Aralık 2002, s.27



16- Mehmet Özcan, Serkan Yardımcı, “Avrupa Birligi Ve Küresel Terörizm _le Mücadele”

http://www.usakgundem.com/makale.php?id=158, (16.05.2006).

17- Erhan Yarar, Medya-Terör; Bir Kavram Savası, Strateji Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 1995, ss.194-

195.

18- http://www.tesev.org.tr/etkinlik/glob_ter_sonuc_bildirgesi.php, (24.05.2006)



19- Akmaral, a.g.e., s. 29.

20- A.g.e., s. 29.

21-A.g.e., s. 29.

22- www.terör.gen.tr/ turkce-teror_nedir.index.html./ (3.12.2004).

23-Akmaral, a.g.e., s. 28.