Ölüm yıldönümlerinde hep ölümlerden bahsedilir ama ben doğumundan bahsetmeyi düşünüyorum. Zaten amaç onu anmak olduğu için doğumunu da anlatsak fark etmez. Birde onun ölümünü herkes biliyor ama doğumunu çok az insan biliyor.

Mustafa, Ali Rıza Efendi ve Zübeyde Hanım çiftinin 4. Çocuğu olarak 1881 yılında ve muhtemelen bahar aylarının hüküm sürdüğü ve sıcaklığın her gün biraz daha arttığı günlerde dünyaya geldi. Bugün Yunanistan sınırları içinde kalan, o gün bir Ankara gibi, bir İzmir gibi, bir Trabzon gibi Türk Toprağı olan Selanik’te, 2 katlı Pembe panjurlu bir evdi dünyaya geldiği ev.

1871 yılında evlenen çiftin daha önce sırasıyla Fatma, Ömer ve Ahmet isimli çocukları doğmuş ama üçü de küçük yaşta vefat etmişlerdi. Mustafa’dan sonra 1885’te Makbule, 1889’da Naciye doğmuş ve Naciye’de küçük yaşta veremden vefat etmiştir. Yani altı çocuktan sadece Mustafa ve Makbule hayat mücadelesini kazanmışlardır.

Mustafa’nın doğum tarihi sadece yıl olarak geçtiği için tarihini gün ve ay olarak bilemiyoruz. Çünkü o dönemlerde doğum tarihleri sadece yıl olarak yazılırdı. Bugün eski nüfus kayıtlarına baktığımızda sadece doğum yıllarını veya ölüm yıllarını görürüz. Zübeyde Hanım yıllar sonra Mustafa’nın doğum tarihi sorulduğunda; “Mustafa’m doğduğunda kabaklar kızartılıyordu.” Diye cevap vermiştir. O dönemlerde sera olayı olmadığı için sebze ve meyveler ancak mevsiminde bulunabiliyordu. Ata’nın Yaveri Salih BOZOK’a göre Selanik’te kabaklar mayıs ayında kızartılırmış. Zaten Ata’ya doğum tarihi sorulduğunda; “Niye 19 Mayıs olmasın” cevabını vermiştir. Burada hem Mayıs ayında doğduğunu ve beklide gerçek tarihinin dediği tarih olduğunu ve hem de 19 Mayıs’ta Samsun’a çıktığından dolayı milleti için önemli olan o tarihi kendi doğum tarihi olarak kabul ettiğini görmekteyiz.

Belki annesinin verdiği cevap bazılarına tuhaf gelebilir. Ama unutmamak lazım ki bu gün bile birçok yerde insanlar takvim kullanmazlar. Örneğin askerliğini Atatürk zamanında yapanlar “Biz Askerdeyken Gazi sağdı.” Diyerek tarih verirler. Kore savaşı olduğunda, Kıbrıs Harbi olduğunda vb. gibi birçok olay halk tarafından takvim olarak kullanıldığını düşünürsek annesinin sözünün garip olmadığı daha iyi anlaşılabilir.

Sözlerimi aramızdan ayrılışının 71. Yılında onunla ilgili bir anekdot anlatarak bitirmek istiyorum.

İstanbul’da yabancı misyon şeflerinin de katıldığı bir davet vardır. Davetin sahibi ATATÜRK’tür. İlerleyen saatlerde Ata, bir İngiliz Binbaşının kendisine ters ters ve öfkeli baktığını fark eder. Yaverini çağırır, Binbaşıyı göstererek onun neden böyle baktığını öğrenmesini ister. Yaver yanından ayrılır. Bir müddet sonra Gazi’nin yanına gelerek “Paşam Binbaşının babasını Çanakkale’de öldürmüşsünüz” deyince Gazi sesini Binbaşının duyacağı şekilde yükselterek “SOR BAKALIM. BABASI ÇANAKKALE’YE PİKNİĞE Mİ GELMİŞ” der.

NOT: Yaverin burada Binbaşının babasını öldürmüşsünüz derken kastettiği o kişinin bizzat Ata tarafından değil onun komuta ettiği birlikler tarafından vurulmasıdır.

Halil KÖKEN

Tarih Öğretmeni