Güney Kıbrıs’ın sözde Münhasır Ekonomik Bölgesi içerisindeki 10 ve 11 numaralı parsellerde petrol ve doğalgaz tespit çalışmaları için ruhsatı bulunan Fransız Total şirketinin, bu alanlarda “sondaj yapılacak jeolojik katmanlar” bulmadığı gerekçesiyle haklarından feragat etmesini içlerine sindiremeyen Rumların hayallerinin yıkılması travmaya sebep olmuş durumda. Tüm hesaplarını doğalgaza göre yapan komşular henüz TOTAL’in gerekçesini kabul etmedi, etmeleri de uzun bir süre alacak gibi… Zira konuyla ilgili yapılan yorumlar pek sağlıklı değil. Bunlardan en komiği TOTAL’in Barbaros Gemisi’nin araştırmaları yüzünden geri çekildiği iddiası!

DİKO, TOTAL’in bölgeden ayrılma gerekçesini Barbaros Gemisi’nin varlığına ve Anastasiadis’in “yumuşak” davranışına bağlıyor. Türkiye’nin bu davranışına karşı sert yanıt verilmesi konusunda kendini paralayan DİKO, belirsiz bir ortamın yaratılmaması ve sözde Münhasır Ekonomik Bölgeleri’nde (MEB) araştırma yapan şirketlerin olumsuz şekilde etkilenmemesi için, ilk andan itibaren Türk tahriklerine karşı ciddi ve dinamik bir tepki politikasının yapılması gerektiğini savundu.

Öte yandan Rum Hükümeti de “gaz yok” lafını pek anlamamış olacak ki, dev Fransız şirketinin Kıbrıs MEB’inde kalması için yoğun çabalar sarf ediyor. Şirketin gitmemesi adına elinden geleni yapan hükümet, Fransız şirketinin yaklaşık 10 milyonluk garanti karşılığında 11. Parselde ve çevredeki deniz bölgesinde jeofizik araştırmalarını genişletmesi ve devam ettirmesine ilişkin mevcut olasılıkları değerlendirmesi için mesai harcıyor. Aldığımız bilgilere göre Hükümet, bir yandan iyi bir keşif için şirketin umutlarını yeniden canlandıran, öte yandan da sözleşme yükümlülüklerinin ihlaline ilişkin masraflardan ötürü önemli bir ekonomik maliyeti önleme imkanı sunan somut öneriler sunmuş. TOTAL şirketine yapılan söz konusu önerinin, Hukuk Dairesi tarafından incelendiğini ve bunun yasayla uyumlu olduğu, TOTAL şirketinin ise nihai kararını, önümüzdeki hafta hükümete bildireceği iddiaları gündemde. Fileleftheros Gazetesi’nin bu konudaki başlığı ise hayli ironik: “TOTAL'e yem parsel!”

Kıbrıs Rum yönetimi iki nedenden ötürü dev bir şirketle işbirliğinin talihsiz bir şekilde son bulmasını önlemek istiyor. Birinci neden, Eratosthenes Denizaltı Dağının yeni rezervlerinin keşfine ilişkin ümitleri canlı tutmak, ikincisi de Kıbrıs doğalgazına ilgi gösteren şirketlerden en güçlüsünün ayrılmasının Türkiye tarafından kullanılması olasılığı.

TOTAL şirketinin Güney Kıbrıs’ın sözde MEB’inde kalmasına ve sondaj yapılacak jeolojik doğalgaz yapılarının bulunmasına ilişkin umutların tükenmiş olmasına rağmen Enerji Bakanı Yorgos Lakkotripis’in Mısır tarafıyla temasların memnun edici bir şekilde devam ettiğini ve bazı olumlu gelişmelerin yakın olduğunu ifade etmesi, Rumların algıya göre pozisyon belirleyeceklerinin göstergesi.

Tüm bu gelişmeler bize sürpriz değil. Daha önceki yazılarımızda, bölgedeki gazın, tahmin edilenin çok altında olduğunu dile getirmiş, konuyu bilimsel kaynaklara bağlamıştık. Dolayısıyla bekliyorduk. Öte yandan copy-paste mazeretler üretmekte usta olan komşuların Barbaros mazeretine sığınmaları da acayip durmadı lakin bir yandan “TOTAL Barbaros yüzünden gidiyor” derken bir yandan da Idku doğalgaz sıvılaştırma terminaline yoğunlaşmalarına ve Güney Kıbrıs Hidrokarbon şirketi heyetinin Mısır’a giderek bu yönde temaslar gerçekleştirmesin kimse tarafından sorgulanmayacağını düşünmelerine de pes doğrusu. (Ki bunun öncesinde Egypt Gas ve Egypt British Gas şirketleri heyetleri de kendilerini ziyaret etmişti.)

***

Tam yazıyı bitirmiştim ki bir haber düştü mail kutuma. Rum Dışişleri Bakanı Yoannis Kasulidis, TOTAL’in sondajı ileri götürme niyetinden vazgeçme kararının, kazı yapacak nokta bulmamasından kaynaklandığını ifade ederek, bunu Hükümete geçen Eylül ayında bildirdiğini söylüyor. Kasulidis, bunun Barbaros gemisi hikayesinden çok önce olduğunu ancak Hükümetin TOTAL’den Kıbrıs’ta kalmaya devam etmesini istediğini kaydediyor.

Ve ekliyor: “TOTAL doğalgaz doğurmaz. Yoksa yoktur…”