BAŞKENT GÜNLÜĞÜ / NECDET SİVASLI



e.mail: necdetes@mynet.com







“Tüketiciyi aldatıyorlar…”







Bir soru:



Türkiye’de tüketici korunabiliyor mu?



Biz, bu soruya yıllardır yanıt arıyoruz ama bulamıyoruz. Çünkü tüketici her alanda aldatılıyor, yanıltılıyor ve ne acıdır ki maalesef korunamıyor? Hâlbuki “Tüketiciyi Koruma Yasası” var. Bu yasa tam işletilmiş olsa, hiç kuşkusuz tüketicilerin korunması da tam olmasa bileı sağlanabilir.



Gıda konusunda alınan tüm önlemlere rağmen, hileli gıda üretiminin önüne geçilebildi mi? Piyasalar hileli gıda kaynıyor. Bu gıdaların önemli bölümü kanserojen de içeriyor. GDO’lu gıdalar market raflarında rahatça satılabiliyor. “Tüketici şikayet hatları”na binlerce şikayet yağıyor. Bunların çoğu göz önüne alınıp,kontroller sağlanabiliyor mu,bu konuda da şüpheler artıyor. Çünkü şikayet edenlerin çoğu yanıt alamadıklarıdan yakınıyor.



Şimdi yeni yıl hazırlıkları var. Gözler giyim-kuşam ve hediyeliklere çevrildi. Vitrinler düzenleniyor. Tüketicilerin dikkatleri indirimlere çekilmeye çalışılıyor. Ancak bu vitrin düzenlemelerinde ve yeni yıl hazırlıklarında da tüketicilerin yanıltılmaya ve aldatılmaya çalışıldığına dikkat çekiliyor.



Ancak, ürünlerde indirim yapan esnafın da zan altında bırakılmaması gerekiyor. Bazı esnaflar kar marjını düşürebiliyor, sürümden kazanıyor. Bazı esnaf ise tam tersi uygulama yapabiliyor. Bu konuyu çözecek olan da hiç kuşkusuz çıkacak yasadır. Bu yasanın da iyi bir şekilde uygulanması olacaktır.



TBMM’de “Perakende sektörünü düzenleyen Yasa” bekliyor. Bu yasanın çıkması ile tüketicilerin korunabileceği dile getiriliyor. TESK Genel Başkanı Pehlevi Palandöken ““Daha kışı yeni yaşamaya başlıyoruz. Ama yeni yıl nedeniyle yüzde 50-60’ı aşkın indirim duyuruları vitrinleri 1 ay önceden süslemeye başladı. Vatandaşlarımız vitrindeki 50+40 indirimi görünce ‘bu kadar kar mı olur’ diye kendi kendine soruyor. Böylece esnaf zan altında kalıyor. Bu olumsuzluklara son verilmesi için TBMM’de bekleyen ve önümüzdeki günlerde görüşülecek olan 'Perakende Sektörünü Düzenleyen Yasa' zaman kaybedilmeden çıkarılmalıdır. Bu yasanın çıkması ile aylarca süren indirimli satış uygulamalarına çeki-düzen getirilecek. Yasanın çıkması geciktikçe giyimden gıdaya her alanda yaşanan haksız rekabetten en büyük zararı küçük esnaf görmeye devam edecektir” diyor.



Şunu da vurgulayalım:



Yasanın çıkması önemlidir ama, çıkan yasanın uygulanması daha da önemlidir. Tüketiciyi korumak amacı ile ortada birçok yasa var. Ancak, yukarıda da sorduğumuz gibi “Tüketici tam anlamı ile korunabiliyor mu?” Ya da yasalar uygulanabiliyor mu? Bunlar yapılmış olsa bunca şikayet nereden kaynaklanıyor?



Asıl önemlisi de şikayet edenlere gereken bilgilerin verilmemesidir. Ayrıca herhangi bir üründen şikayet varsa, o ürünü üreten ve satanların sıkı denetimden geçmesi de gerekiyor. Bunların da tam anlamı ile sağlanabildiğini sanmıyoruz.



Örneğin bu satırlar yazılırken damacana sularındaki sağlığa zararlı maddelerin çokluğu haberleri geliyordu. Yıllardır damacana suları sorun oluyor. 5 damaca suyundan dördünün sağlığa zararlı olduğunun tespit edilmiş olması önemli değil mi? Eğer doğru dürüst bir kontrol mekanizması sağlanmış olsa bu tablo ortaya çıkar mı?



Bir önemli konu da şu:



Tüm yıl boyunca indirimli satışlar yapılıyor. Bu nasıl oluyor? Böyle bir şey olabilir mi? Bunun neden düzenlenmesi yapılmıyor?



Bu konuda da TESK Genel Başkanı Palandöken şunları söylüyor: “Avrupa ülkelerinde ve Amerika'da indirimli satışlar belirli bir dönemde ve belirli bir sürede yapılmaktadır. Kış indirimi dönemi Ocak ayı ortası ile Şubat sonunda, yaz indiriminin ise Temmuz ortası ile Ağustos sonu dönemde yapılması uygun olacaktır. Ülkemizde indirimli ve tasfiye satışlarının belirli bir dönem ve süresi olmadığından piyasalarda düzensizlik oluşmakta, tüketiciler yanıltılmakta ve yanlış tüketim eğilimleri oluşmaktadır. Bu konuda meslek odalarının görüşleri alınmalı ve indirimler konusunda odalar yetkilendirilmelidir. İndirim yapıyoruz diyerek bir nevi vatandaş kandırılmaktadır. Müşteriyi mağazaya çekmek için yanıltıcı indirim reklamları yapılmaktadır. Örneğin bir malda veya bir reyonda indirim yapılıyor. En önemlisi büyük rakamlarla yüzde 50-60 indirim deniliyor. Ancak az dikkat edince yüzde 50’ye varan deniliyor. Mağazadan içeri girince bu indirim yüzde 20-30’larda kalıyor. Sadece satılmayan bir iki kalem üründe duyuruda ilan edilen indirim yapılıyor. Ama mağazanın tamamında indirim varmış gibi reklam yapılıyor. Bu reklamlar yanıltıcı, sadece müşteriyi içeri çekmek için yapılıyor.”



İşte, kandırmaca, tüketiciyi uyutmaca böyle oluyor. Bunun da alenen yapılmasını doğru bulmuyoruz. Bu konuların da yasalarla düzenlenmesi ve tüketicilerin böyle tuzaklara düşmesinin önlenmesi gerektiğini düşünüyoruz.



necdetbuluz@gmail.com



ncdetes@mynet.com