Azərbaycan poetik dünyasının böyük şairi, mənəvi xəritəmizə əbədi həkk olunan Bəxtiyar Vahabzadə sözü zaman və məkan çərçivələrini aşaraq, nəsillərdən nəsillərə keçəcək. Bütün ömrünü millətinin yolunda şam kimi əridən, xalqının ən ağır günlərində onun vicdan səsi olan şairin sözü bugünümüzdən sabahımıza daima işıq tutacaq.

Söz ölməzdi. Deməli, Azərbaycan xalqı və Azərbaycan dili var olduqca Bəxtiyar Vahabzadə də həmişə bizlərlə olacaq.



Axı dünya fırlanır

Vaxtın dəyirmanında daş əridi, qum oldu,

Tarixə atdığıımız qayıtdı, lüzum oldu.

Dünənin həqiqəti bu gün tərs yozum oldu,

Niyə də yozulmasın, axı, dünya fırlanır.





Çox ovlaqlar içində çox ovları ovladım,

Aşıb-daşan arzumu mən artıq cilovladım.

Mən atamı ötmüşəm, məni ötür övladım,

Bu, belə də olmalı, axı, dünya fırlanır.



Dünən düz sandığımı bu gün əyri sanıram.

Bəzən olur, özümdən özüm oğurlanıram.

Hər il başqa arzunun başına fırlanıram,

Niyə də fırlanmayım, axı, dünya fırlanır...



Çox əyilən görmüşəm, əyilməyən başları.

Sular duruldu, gördük dibindəki daşları

Ünvanmı dəyişdi dünənin alqışları;

Niyə də dəyişməsin, axı, dünya fırlanır...



Necə dönür bu dövran, necə dönür bu gərdiş,

Tazılarm üstünə dovşanlar da gülərmiş.

Dünya bina olandan hər şey dəyişilərmiş,

Dəyişməsin neyləsin, axı, dünya fırlanır.



əbədini dünyada mən əbədi sanmadım,

Bir atəşə tutuşdum, min atəşə yanmadım,

Bütlər gəldi və getdi, birinə inanmadım

Niyə inanmalıyam, axı, dünya fırlanır.



Fırlandıqca bu dünya, yox da dönüb var olur,

Quruyan çeşmələrdən sular yenə car olur.

Bu dünyanm xeyri də, şəri də təkrar olur,

Niyə təkrar olmasın? Axı, dünya fırlanır.



Min-min illər bu dünya beləcə fırlansa da,

Bir yuvanın bülbülü min budağa qonsa da,

Aylar, illər, fəsillər bir-birini dansa da,

Dəyişməzdir əqidəm, çox da dünya fırlanır,



Nə qədər istəyirsə, min o qədər fırlana,

Qarşıma gah şər çıxa, gah xeyir dığırlana.

Çərxi-fələk istəyir lap dolana tərsinə,

əqidəmi heç nəyə dəyişmərəm mən yenə.



Qorxu



Mənim sol əlimdə yanıq yeri var,

O mənə töhfədir körpəliyimdən.

Odun odluğundan xəbərsiz vaxtlar

əlimi manqalda yandırmışam mən.



Mənə "cız" dedilər,

Ancaq qorxmadım.

əlimi yandırıb tanıdım odu.

Mənim həyat ilə ilk tanışlığım

əlimi yandıran oddan başladı...



Oxşadı gözümü hələ uşaqkən

Ocağın al-əlvan alovu, közü

Dünyaya gələli, bilmirəm nədən

Nəyə vurulduqsa, yandırdı bizi...



Mən oddan qorxmadım yanana qədər;

Mən qorxu bilmədim qanana qədər.

Elə ki, yandım,

Odla oynamaqdan qorxdum, dayandım.

Başlandı qorxu-

Başlandı ehtiyat-

Başlandı həyat...



İki kor



Bir kor tanıyıram, gözü korsa da, özü kor deyil.

Bəzən qəm odunda qovrulursa da,

Ağlına, hissinə o nankor deyil.

Gecəli-gündüzlü yazır, oxuyur,

Ağlınm gözüylə o görür, duyur.



ancaq... biri də var... kor deyilsə də,

gözü görməyir.



Dostu göz önündə öldürülsə də,

görmədim deyir...

Yaxşıya ortaqdır, yamanı görmür,

O, saata baxır, zamanı görmür.

Fikrini, hissini ucadan deməz,

bəzən gördüyünü görmək istəməz.



Gözləri görməyən kor deyil hələ,

Görmək istəməyən kordur, deyərdim.

Belə müqəvvaya, belə cahilə

Həyatın özü də gordur, deyərdim.



Dünyanın...



Baş çıxarmaq həm çətindir, həm asan

İblisindən, mələyindən dünyanın.

Adəm satdı bir buğdaya cənnəti,

Tora düşdü kələyindən dünyanın.



Nə gözəldir, ürək geniş, söz açıq,

Yaşamadım bir sevdamı yarımçıq.

Əzab adlı dəyirmandan narın çıx,

Keçəcəksən ələyindən dünyanın.



Arzum üçün mələyən bir cüyürdüm,

O təpədən bu təpəyə yüyürdüm.

Niyə qorxum kəfənindən?

Nə gördüm

Beşiyindən, bələyindən dünyanın?



Ey Bəxtiyar, zaman ömrü əridər,

Ölümümüz axan vaxta borc ödər.

Arxasınca palaz kimi sürüdər

Bərk yapışsan ətəyindən dünyanın.



Tənha məzar

1918-ci ildə erməni basqınına məruz qalmış Azərbaycana köməyə gələn türk ordusunun zabiti şücaətlə döyüsmüş, Şamaxı ətrafında erməni gülləsinə tuş gəlmişdir. 0, öz, arzusu ilə yaralandığı yerdə də dəfn olunmuşdur.



Yolun kənarında tənha bir məzar

Üstündə nə adı, nə soyadı var.

Ey yolçu, masını əylə bu yerdə

Soruş kimdir yatan tənha qəbirdə?



O, bir türk zabiti, qəhrəman, mətin!

Doğma qardaşına yardıma gəldi.

Qırğına tutulan millətimizin

Haqlı savaşına yardıma gəldi.



Uzaqdan hay verib sənin səsinə,

Gəldi, qayıtmadı öz ölkəsinə.

Düşmən səflərini o, soldan sağa

içib dəstəsiylə cəbhəni yardı.



Torpağın yolunda düşüb torpağa

Sənin torpağını sənə qaytardı.



Özü qoruduğu, həm can verdiyi

Yolun kənarında dəfn edildi o.

Uğrunda canını qurban verdiyi

Torpağı özünə vətən bildi o.



Yolçu, masınını bu yerdə əylə

O məzar önündə sən təzim eylə.

Səcdə qıl, dua ver onun ruhuna

Ayaq basdığın yer borcludur ona.



Allah



("Fəryad" pyesindən parça)

İdrakda yol açmış gecədən gündüzə Allah,

Güldürməsən öz könlünü, gülməz üzə Allah,

Dünyaya şəfəqlər kimi, Tanrım səpələnmiş,

Qəlbin gözü yanmazsa, görünməz gözə Allah.



Allah bilirik cismi deyil. Bəs nədir Allah?

Ən yüksək olan haqda, həqiqətdədir Allah,

Dondunsa təkamül və gözəllik qabağında,

Dərk et, bu təəcübdə, bu heyrətdədir Allah.



Bildik, bilirik gizlidir insandakı qüdrət,

Hər-kəs onu fəhm etməsə, acizdir o əlbət,

İnsanın əzəl borcudur insanlığa hörmət,

İnsanlığa hörmətdə, ləyaqətdədir Allah.



gerçək də budur, gizlidir hər zərrədə vəhdəd,

Bir zərrə içən, küllə qovuşmaq ulu niyyən,

Gördüklərimiz zahiridir, bətnə nüfuz et,

Batildəki, cövhərdəki fitrətdədir Allah.



Fitrət əd yatır sözdə - sözün öz yükü fikrin,

Seçmiş, seçəcək daima tükdən tükü fikrim,

Mən bir ağacam - yarpağı sözlər, kökü - fikrim,

Sözlərdə deyil, sözdəki hikmətdədir Allah.



İnsan, təpədən dırnağa sən arzu-diləksən,

Nəfsində doyumsuz, fəqət eşqində mələksən,

Zülmün üzünə haqq deyilən şilləni çəksən,

Şilləndə möhürlənmiş o qeyrətdədir Allah.



Cahil enər alçaqlığa, öz qəlbinə yenməz,

Vicdandan əgər dönsə də, xeyrindən o dönməz,

Zülmətdə, cəhalətdə, ədalətdə görünməz,

İlqarda, sədaqətdə, məhəbbətdədir Allah.



Bəxtiyar VAHABZADƏ