Çocukların büyüklerine saygı göstermemeleri, hukuka ve mevzuata aykırı değildir; ama ahlâka aykırıdır.



Zor durumda kalan birine yardım etmemek, hukuka ve mevzuata uygundur, ama ahlâka aykırıdır.



Kanun boşluklarını kullanarak ‘vergi kaçırmak’, hukuka ve mevzuata uygundur; ama ahlâka aykırıdır.



İnsanların yüzüne karşı tükürük saçarak konuşmak, hukuka ve mevzuata aykırı değildir; ama ahlâka aykırıdır.



Sokakta olur olmaz yerde ‘hayvanlar gibi sevişmek’, hukuka ve mevzuata uygundur, ama ahlâka aykırıdır.



Kendisine selâm verilen birinin, verilen selâmı almaması, hukuka ve mevzuata aykırı değildir; ama ahlâka aykırıdır.



Yetişkin evlatların, yaşlı ve bakıma muhtaç ebeveynlerine bakmamaları, hukuka ve mevzuata aykırı değildir ama ahlâka aykırıdır.



Trende, otobüste veya dolmuşta, gençlerin yaşlı ve özürlülere yer vermemesi, hukuka ve mevzuata aykırı değildir; ama ahlâka aykırıdır.



Umuma açık park ve alanlarda sere serpe yatmak ve edep sınırlarını zorlamak hukuka ve mevzuata aykırı değildir; ama ahlâka aykırıdır.



Dokunulmazlık zırhına büründürülmüş zevâtın suç işlemeleri halinde, muhakeme edilmemeleri, hukuka ve mevzuata uygundur; ama ahlâka aykırıdır.



Kendisine normal şartlarda kullanması için verilen eşyaları kullanmak, hukuka ve mevzuata aykırı değildir; ama onları istismar etmek, ahlâka aykırıdır.



Başkalarının işyerlerinde çalışanların gerekmediği halde elektrik lâmbalarını yakmaları, hukuka ve mevzuata aykırı değildir; ama ahlâka aykırıdır.



Yöneticilerin, yönetimi altındaki kişilere âdil davranmamaları ve onlara eşit imkânlar vermemesi, hukuka ve mevzuata aykırı değildir; ama ahlâka aykırıdır.



Araç kullanırken, yaya geçidi olmayan yerlerde, yolu geçmeye çalışan insanlara hemen yol vermemek, hukuka ve mevzuata aykırı değildir; ama ahlâka aykırıdır.

Araç trafiğinin yoğun olduğu bir yolda, karşıdan karşıya geçmeye çalışan yaşlı ve engelli birinin koluna girerek geçirmemek, hukuka ve mevzuata aykırı değildir; ama ahlâka aykırıdır.



Şehrin içme suyu ile otomobil yıkamak ve kullanılan suyun bedelini ödemek, hukuka ve mevzuata aykırı değildir; ama içme suyunu amaç dışı kullanarak israf ettiği için ahlâka aykırıdır.



Başkalarının işlerinde çalışanların 8 saat mesailerini doldurmaları, hukuka ve mevzuata aykırı değildir; ama çalışıyor görünüp çalışmamaları ve üretime katkı sağlamamaları ahlâka aykırıdır.



Yıllarca ‘kader birliği yaparak’ (!) birlikte yola çıkanlardan birinin, işine gelmeyince, yolda diğerlerini terk etmesi ve yolunu ayırması hukuka ve mevzuata aykırı değildir; ama ahlâka aykırıdır.



‘Nankörlük’, ‘kadir-kıymet bilmemezlik’, ‘iş görülünceye kadar iyi olmak’ ve ‘köprüyü geçinceye kadar ayıya dayı’ demek, hukuka ve mevzuata aykırı değildir; ama ahlâka aykırıdır.



Komşusu aç olanların, açlarla hiç ilgilenmemesi, hatta onların avazı çıktığı kadar ‘açım’ diye bağırmasına rağmen ilgilenmeyip, ‘bana ne?’ demeleri, carî hukuka ve mevzuata aykırı değildir; ama ahlâka aykırıdır.



Yöneticilerin, yönettikleri insanlara dağıtması için tahsis edilen her türlü araç ve gereci dağıtmayıp depoda tutmaları, hukuka ve mevzuata aykırı değildir; ama ihtiyaç sahiplerinin ihtiyaçları karşılanmadığı için, bu davranış ahlâka aykırıdır.



Hâsılı Kelâm:



Söyler misiniz bana, ben şimdi kimden yana olayım?

Hukuktan yana mı?

Mevzuattan yana mı?

Yoksa ahlâktan yana mı?

Acaba çağımız için geçerli olacak yeni bir ‘ahlâk’ tanımına mı ihtiyaç var?

Benden söylemesi…

İsteyen hukuka, isteyen mevzuata, isteyen gelenek-göreneklere, isteyen AB Müktesebatı’na, isteyen ABeDe Müktesebatı’na ve isteyen de ahlâka uysun!