BAŞKENT GÜNLÜĞÜ / NECDET SİVASLI

e.mail: necdetes@mynet.com

MUTFAKLARDAKİ YANGIN

BÜYÜYECEK...

Dövizdeki artış, Merkez

Bankası'nın faiz artırımı, piyasalardaki dalgalanma, güven ortamın

sarsılması ne anlama geliyor? Ekonomide deprem oluyor. Şimdi, kimse

bunu görmüyor, ya da görmek istemiyor. Son iki ayda Türk Lirası % 30

değer kaybetti. Özetle paramız devalüe oldu. Paranın değer kaybetmesi,

dövizin artması pahalılık demektir, bu da enflasyonla iç içe yaşamaya

devam edeceğimiz anlamına gelir.

Çarşı-Pazar ve marketlerde

artan fiyatlar zaten nasıl bir dalgalanmanın içinde olduğumuzu

gösteriyor. Gıda maddeleri başta olmak üzere temel tüketim mallarına

ortalama % 20-35 arası zam yapıldı. Bu satırlar yazılırken süt ve süt

ürünlerinin de fiyatlarının % 12 oranında arttığı haberlerini aldık.

Bu pahalılık ve zamların bu kadarla sınırlı kalmayacağını da

anımsatalım.

Ortada bir gerçek var:

Pahalılık ve enflasyon artacak. Büyüme yavaşlayacak, piyasalarda

durgunluk yaşanacak. Bütün bunlar yatırımları vuracak, iş yerleri

kapanacak, işsizlik patlayacak. Bütün bunlar da mutfaklardaki yangını

körükleyecek.

Geçenlerde usta

ekonomist ve gazeteci ağabeyimiz Güngör Uras "Faiz artışı efsane bir

ilaç" başlığı altında bir yazı yazdı. Yazıda ekonomideki tehlikeye

parmak basılıyor. Faiz artırımının ve dövizdeki yükselişin

getirebileceği riskler ortaya dökülüyor. Konumuz içinde olduğu için

Güngör Uras ağabeyimizin bu yazısından bazı bölümleri sizlerle

paylaşalım:

-Faizin bu kadar yükseltilmesine rağmen ya faiz artışı döviz

fiyatındaki tırmanışı önleyemez ise... Ya faizde istikrar sağlanamaz

ise...

Faiz ekonomi yönetiminin ihtiyaç duyuldukça kullanacağı bir silahtır.

Ama her derde deva bir ilaç değildir. Başbakan faize karşı olduğu

için, Merkez Bankası faiz silahını bugüne kadar kullanamadığı için,

"faiz" efsaneleşti." Döviz fiyatındaki tırmanışı durduracak, ani

tesir, kati netice gösterecek tek ilaç" olarak öne çıktı.

O kadar ki, faiz artışının yükü sırtlarına binecek olanlar bile, "faiz

artsın, faiz artsın" korosuna (faiz lobisine) katıldı.

Unutulan şu:

- Faiz artışının dövizdeki yükselişi engelleyeceği konusunda garanti yok.

- Faiz artırımının ekonomiye getireceği önemli bir yük var. Faiz

artırımı ile döviz fiyatları istikrara kavuşsa bile, bugüne kadar

döviz yükümlülerinin ve genelde ekonominin sırtına binen döviz riskine

ek olarak bir de faiz oranı artınca;



- Hazine daha yüksek faiz ile eski borçları yenileyebilecek. Yeni

borçlanmada daha yüksek faiz ödeyecek.

- Daha önce düşük faizli Devlet İç Borçlanma Senetlerini (bonoları

tahvilleri) almış olanlar büyük zarara uğrayacak. Çünkü faiz

yükselince ellerindeki kâğıtların piyasa fiyatı ucuzlayacak yükü

binecek.

2) Yurt içinde bankalardan döviz kredisi kullananların yükü arttı

Yurtiçinde bankalar müşterilerine döviz kredisi kullandırdı.

Kullandırıyor. Önceki dönemlerde tüketiciler de döviz kredisi

kullanırdı. Ne iyi ki şimdilerde tüketici artık TL ile borçlanıyor.

Ama reel kesimin büyük döviz riski var.

- Toplam banka kredilerinin 273 milyar TL'lik bölümü (135 milyar

dolar) döviz kredisi

- KOBİ kredilerinin 47 milyar TL'lik bölümü (25 milyar dolarlık kısmı)

döviz kredisi yazı da çıksa, tura da çıksa kaybedenler vardır ya...

Ayşe Hanım Teyzem işte o durumda. Belki Ayşe Hanım Teyze'min bankadaki

3 paralık mevduat hesabının faizi biraz yükselecek ama faizden gelen

parayı, fiyat artışları silip süpürecek.

Ufukta çift dikişli fiyat artışları var (1) Döviz fiyatındaki artışın

getireceği fiyat artışı (2) Faiz artışının maliyetlerdeki yükü sonucu

ortaya çıkacak fiyat artışı.

Sonuç: Uzun süre dar ve sabit gelirli kesim dünden daha az imkânlarla

hayatını sürdürme zorunda olacak. Bütün bunların sonunda ekonomide tüm

dengeler yeniden kurulana kadar büyüme yavaşlayacak, piyasalarda

durgunluk yaşanacak...

Ne yapalım bu da bizim kaderimiz... On yılda, onbeş yılda bir biz bunu

yaşıyoruz."

e.mail: necdetes@mynet.com