İstanbul, yıl 1973… Mevsim yaz…



İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi 3. sınıf öğrencisiyim.



ODTÜ’den ayrılıp İstanbul Üniversitesi İktisat Fakülte’sine girdiğim andan (1970) itibaren Milli Türk Talebe Birliği’nin (M.T.T.B.) Cağaloğlu’ndaki binasının girişinde bulunan Turizm Müdürlüğü’nde çalışmaya başladım. Müdürümüz geçen dönem Osmaniye Milletvekili olan Prof. Dr. İbrahim Mete Doğruer… O da aynı fakültede öğrenci… Ben de Müdür Yardımcısı olarak çalışıyorum.



Müdürlüğümüz çok değişik alanlarda faaliyet gösteriyor. Bir yandan Amatör Tercüman Rehber Kursları düzenliyor, turizm sektörüne tercüman yetiştiriyor. Diğer taraftan Uluslararası Öğrenci Kuruluşları ile anlaşmalar yapıp, Türkiye’de öğrencilere tanınan hakların, yabancı öğrencilere de sağlayan İndirimli Öğrenci Kartı (Reduction Card) düzenliyor. Bina girişinde bulunan danışma, ‘INFORMTION’ büromuzu tüm gün açık tutarak turistlere rehberlik yapıyor, sorularını cevaplandırıyoruz. Bunlar gibi daha pek çok alanda faaliyetlerimiz var...



1972 yılında İngiltere’de, ülkenin Güney-Doğu kısmında, Kuzey Denizi yakınlarında bulunan Norwich şehrine yakın bir kasabadaki International Farm Camp isimli çiftlik yönetimi ile bir anlaşma yapıyor ve o yaz 15’er kişilik 3 grup, yani 45 öğrenciyi oraya gönderiyoruz. Kamp esas itibariyle seze ve meyve mevsiminde ülke dışından gelen öğrencileri çalıştırıyor. Kampa Avrupa’nın hemen hemen her ülkesinden öğrenciler katılıyor. Hatta Mısır ve Hindistan’dan gelenler bile var…



Kampa gelen öğrencilerde çoğunluk, o zamanki Komünist ülkelerden… Polonya ve Yugoslav öğrencileri en büyük grup… İlginçtir, her ülke mensubu öğrencilerin pasaportları kendilerinde iken, Komünist ülkelerden gelen öğrencilerin pasaportları Kamp Yönetimi’nde idi… Mesela biz Türk öğrencileri Türkiye Büyükelçiliği’nden hiç kimse ziyaret etmezken, Polonya elçisi öğrencilerini sık sık ziyaret ederdi.



Kampa giden öğrenciler, orada kendilerine temin edilen yerlerde ranzalarda kalıyorlar, ortak tahsis edilen mutfak ve banyoları kullanıyorlar ve gündüzleri (Cumartesi ve Pazar hariç) kuruluşun çiftliğinde çilek gibi meyve ve sebze topluyorlar. İştirakçiler için akşamları büyük bir salonda müzik eşliğinde eğlence programları yapılıyor. İçki makinelerindeki (otomat) çeşit çeşit içkiler çok ucuz…



Pek çok öğrenci, cazip görünümlü kumar makinelerinde, gündüz kazandıklarını gece bu makinelere veriyorlar. Benim gibi bu makineleri kullanmayanlar ve kendilerini içkiye vermeyenler ise İngiltere’ye gidiş geliş masraflarını çıkarıyorlar, 3 aylık seyahati bedavaya getiriyorlar…



Yaptığımız anlaşmayı 1972 yazında uygulamaya koyduk. 15’er kişiden oluşan 3 grup halinde 45 kişiyi, Sirkeci Garı’ndan trenle İngiltere’ye gönderdik. Yolculuk kaç gündü sürdü bilmiyorum. Arkadaşlarımız gidip döndüler.



1973 yılına gelindiğinde, gidip gelenlerin anlattıkları o yılın talebini artırdı. Daha yaz gelmeden, çok sayıda müracaatlar gelmeye başladı. Bunların seçimi başlı başına bir güçlük olarak görülmeye başlandı. Biz de Turizm Müdürlüğü olarak, faaliyeti herkese açmayı ve gazeteye bir ilân vererek daha çok müracaatçı temin etmeye ve bunlar içinde bir başvuru ücreti ve imtihan masrafları almayı kararlaştırdık.



O zamanlar, M.T.T.B. binasının sırasında çok yakın bir yerdeki tesisinden yayın yapan Hürriyet Gazetesi’nde, adını yanlış hatırlamıyorsam ‘Halkın Sesi’ veya ‘Serbest Kürsü’ isimli köşesinde okuyucuların talepleri yayınlanıyor ve talep ilgili yerlere ulaştırılıp, alınan cevap bu köşeden talip sahibine bildiriliyordu. Köşede yazılanlar gerçekten etkili de oluyordu. Bu yüzden de ciddi ölçüde takip ediliyordu.



Turizm Müdürlüğü olarak Hürriyet Gazetesi’ne bir reklâm verelim istedik. Reklâm metnini hazırladık ve Hürriyet Gazetesi’ne ben götürdüm. Şu anda hatırlayamıyorum ama ciddi bir para istediler. Bizim için istenileni ödemek mümkün değildi.



M.T.T.B.’deki ofisimize geri döndüm.



Arkadaşlarla bir süre istişare ettik. Birkaç gün sonra bir arkadaşımız müthiş bir yöntem buldu. Bu yöntem ücretsiz ve çok da etkili idi…



O zamanlar yazılı haberleşmeler büyük ölçüde mektuplaydı…



Değişik okuyucu isimleri ile İstanbul’un değişik semtlerinden, Hürriyet’in bahsettiğim köşesine yazarak ‘bazı öğrenci kuruluşlarının yurtdışında öğrenci kampları varmış. Bunlarla ilgili bilgiyi ve gerekli şartları nereden öğrenebilirim?’ mealinde mektuplar gönderildi.



Birkaç gün sonra Hürriyet’ten bizi aradılar ve bilgi istediler. Biz de ‘elimizdeki mevcut metinden size bir tane getirelim onu yayınlayın’ dedik. Kabul ettiler. Ertesi günü bizim metin yayınlandı…



Vay be!



Ne günlermiş o günler!



Modern reklâmcılarımız ve pazarlamacılarımız, hâlâ ‘pazarlama maliyeti’ düşürmek için uğraşadursunlar, demek ki biz, taa o yılda, yani 1973 yılında, tam 40 yıl önce, bilimsel ve ‘modern ve stratejik pazarlama’ uygulaması yapmışız da haberimiz yokmuş.