Türkiyemizin nezih yerlerinden biri olan Bartın’ın Amasra ilçesi Akdeniz’i aratmayacak güzellikte bir yer.



Bir Karadenizli olarak bu güzel ilçemizi övsem az gelir.



Yazar ve sanat camiasının ikamet edip ilham aldığı, Fatih Sultan Mehmed Han’ın ‘’Lala Çeşm-i Cihan Bumu Ola’’ sözleri ile onurlandırdığı, güzelliği sözler ile ifade edilemeyecek, sadece yaşanarak anlaşılacak huzurun adresi.



İşte tam bu noktada, bu gibi önemli ilçelerimizin tarihsel yönleri ön plana çıkmakta ve tüm dünya bu cennet mekanları tarihe düşülen şerhler ile yaşayan kavimlerin isimleri, efsaneleri ile tanımakta.



‘’Yunus EMRE’’ kitabımın yazımını Bartın’ın Amasra ilçesinde tamamladım, tarih konusunda genelde ‘’Sinoloji’’ çalışan biri olduğum için, her gittiğim yerin müzesi, mezarlıkları ve mevcut sergilenen eserlerini görür haklarında bilgi ve dökümanlar edinirim.



Şimdi gelelim asıl konuya;



Amasra, Ankara’ya 4 saatlik mesafede cumartesi ve Pazar günleri başkent ahalisinin dinlence yeri olarak seçtiği bir güzel yer.



Amasra girişinde, Amasra’nın tarihini anlamak için tarihi eserlerin sergilendiği bir müze yer alıyor. Bu müzenin önünde ise, 2011 yılında Amasra Belediyesinin konuşlandırdığı ve Fatih Sultan Mehmed Han’ın, 1460 yılındaki ‘’Lala, Çeşmi Cihan Bumu Ola’’ sözlerini anlatan güzel bir heykel yer alıyor.



Tam bu noktada heykel konusunda bir gariplik var.



Fatih Sultan Mehmed Han’ın elini, Küçük limana doğru uzattığı heykelin solunda, aynı devirde yaşayan Veziri Veli Mahmud Paşa yer alıyor.Yani Lalası değil (Öğretmeni değil).



Hemen şu soru akla geliyor, Fatih Amasra’yı fetih ederken lalası kimdi ?



Konuyla alakalı Amasra Belediyesi ve Amasra Kaymakamlığı, Amasra Müzesi İnternet Sayfa ve yetkililerine danışıyoruz.



Aldığımız cevap çok garip, ‘’Ortada bir Lala var ama, İsmi belli değil’’…(!)



Sonrada internet ve arşiv araştırmalarına takılıyorum, karşıma çok enteresan bir hadise çıkıyor.



Kimi Araştırmacılar Fatih Amasra’yı Fetih ederken yanında ‘’Ak Şemsettin’’ olduğunu yazıyorlar. Ve büyük bir hataya da düşüyorlar.



Amasra’nın fethi, Amasra Müze, Amasra Belediyesi, Amasra Kaymakamlığının sitelerinde belirtildiği tarih olan 1460 ise eğer, Ak Şemsettin 1459 Göynük da vefat ettikten sonra Amasra’da nasıl oluyor ?



Peki Fatih Amasra’yı Fetih ederken yanında Ak Şemsettin’in olmadığı bilimsel gerçek ise eğer, yanında ki lalası kimdi ?



2011 yılından beri Amasra’yı gezenler Fatih ve Veziri Mahmud Paşa’nın önünde resim çektirirler ve Fatihin yanında bulunan kişiyi ‘’ Veli Mahmud Paşa’’ yı, Fatih’in lalası zannederler.



Ne kadar vahim bir durum, Tarihi mirası korumakla görevlendirilen Amasra Arkeoloji müzesinin dibindeki duruma, Kültür ve Turizm Bakanlığının atadığı Müze görevlileri bile duyarsız kalmışlar.



Şifaen aldığım bilgiye göre, heykel ilk önce Amasra tepesindeymiş, sonra tahrip edilmeye kalkışılmış, bundan dolayı ilçe merkezine taşınmış.



Şimdi burada, Amasra’nın hem tanıtımını olumlu etkileyecek, hem de ileride Amasra’yı doğru anlatacak tarihsel bilgiler sunmak istiyorum.



Fatih Amasra’yı fetih ettiği zaman Ak Şemsettin Vefat edeli (1 yıl) bir yıl olmuştu.



Fatih’in yanında bulunan Lalasının adı ‘’Molla Gürani’’dir.



Molla Gürani hem Fatih’in Lalası (Hocası) hem de zamanın Şeyhül İslamı idi.



Fatih Amasra’ya girdiğinde Amasra içerisinde bulunan bir kiliseyi Camiye çevirttirmiştir.



İşte tam bu noktada, bu gibi Cami açılışı veya Kilisenin Camiye çevrilmesi hususunda her daim Fatih’in yanında Şeyhül İslamı olmuş, dualar edilmiş, Cami yapılan mekanda Padişah adına Hutbe Okunmuştur.



Fatih’in Lalası Molla Gürani 1488 yılında İstanbul’da Vefat etmiş olan büyük bir İslam alimidir.



Bilmeyenlere buradan tekraren bilgilendirmek amacıyla yazıyorum.



Fatih Sultan Mehmed Han’ın iki önemli lalası vardır. Biri Ak Şamsettin 1459 vefat etti, diğeri Molla Gürani’ 1488 vefat etti.



Bu yazımdan sonra, Amasra tarihinin Fatih Sultan Mehmed Han Bölümünü yayımlayan, Amasra Belediyesi, Amasra Kaymakamlığı, Amasra Müzesi, ismi zikredilmeyen ‘’Lala’’nın Molla Gürani olduğunu belirtir ve yayınlarında düzeltirler ise meraklıları yanıltmamış olurlar.



Ayrıca, Amasra girişinde bulunan heykellerden Veli Mahmud Paşaya ait olanın levhasını değiştirip. Yerine Fatih’in Lalası Molla Gürani yazarlar ise, ‘’Lala Çeşmi Cihan Bumu Ola’’ sözü havada değil, müspet delille tam yerine oturmuş alacaktır.



Buradan; Başta Kültür ve Turizm Bakanlığı, Başbakanlık, İçişleri Bakanlığı ve Tarihi konular ile ilgili Devletin bakanlık ve organlarını göreve davet ediyor, gerekli düzeltmenin yapılmasını ivedilikle rica ediyorum.



Emrah BEKÇİ

Araştırmacı Yazar