Yakın tarihimizde, 1.Dünya Savaşı esnasında Çanakkale Savaşında büyük kahramanlıklar gösteren iki Alay’ımızdan 57. Alay ve Şehit Komutanı Yarbay Hüseyin Avni Bey, tümü şehit olan Alay’ının kahramanlıklarıyla, hem daha çok bilinen hem de resmi etkinliklerle anılan, Ulusumuzun Tarih Bilinci uyanışında yerini almış durumdadır. Ancak hem Çanakkale’de, hem İngiliz ve Araplara karşı Hicaz savaşında Medine savunmasında Fahrettin Paşa ile komutanı Ahmet Diriker Paşa ile mucizeler yaratan 42. Alay, Milli Mücadele esnasında Binbaşı Hüseyin Avni Bey(ALPARSLAN) komutasında gönüllülerce yeniden oluşturulmuş, Sakarya savaşında üstün kahraman- lıklar göstermiş, Mangaldağı’nda ki göğüs göğüse çarpışmalarda askerlerinin büyük kısmıyla kendi de şehit olmuş, Alaydan 84 kişi sağ kalabilmişti. 42. Alay şehitlerinin, Haymana Gökoğuz civarında projesi hazırlanan anıtının bir an önce yapılması, Giresun ve Tirebolu’da da daha fazla etkin- liklerle anılması, şehitleri vefa ve saygıyla anmamız yanında Türk Ulusu’nun ihtiyacı olan Tarih bilinci açısından daönem taşımaktadır kanaatindeyim. Çarlık Rus Orduları’nın durdurulduğu Giresun, Tirebolu ilçesi, Körliman mevkinde Karadeniz’e dökülen Harşıt Çay’ı kıyısından her yıl Üniversiteli gençlerin öncülüğünde bir gençlik ve halk yürüyüşü hatta Karadeniz Bölgesi katılımlı olarak anlamlı bir etkinlik olur.

42. ALAY’ın kısa Tarihçesi:

"1879’da Bağdat’ta kurulan 42.Piyade Alayı Bağdat, Basra, Kerbela, Kutül emare bölgelerinde isyanlar bastırmış ve muhaberelere katılmıştır.1912 Balkan Savaşında Yunanistan’da Struma Kolordusu’nun içerisinde Selanik bölgesini savunma görevini üstlenmiştir... ... 42. Alay 1915’te bu defa Çanakkale’de Kereviz dere muhaberelerinde; düşmanlarının bile büyük takdirlerine mahzar olacak ölçüde savaşarak Çanakkale zaferinin birinci derece kahramanları sırasına geçmiştir. Çanakkale’de dört taburlu olarak muharebe eden Alayın zayiatı; subay ve er olarak 991 şehit, 2486 yaralı ve 168 kayıptır.Alay Osmanlı ve Mecidiye madalyaları ile taltif edilmiştir.

1916 yılında Alay Hicaz cephesine 12. Kolordu emrinde olarak Suudi Arabistan’da görevlendirilmiş ve iki yıl Arabistan’ın cehennemi güneşi altında susuz ve gıdasız Mekke ve Medine bölgelerinde muharebelere katılmıştır. İngiliz ve Araplara karşı Medine’yi yoksulluk içerisinde, insan gücünün üzerinde bir direnç ve cesaretle savunan 42. Alaya, ’Medine Muhafızları’ unvanı verilmiştir. Çok kanlı geçen muharebelerde Alay Komutanı düşmanın eline geçmesin diye Alay Sancağını yaktırmıştır. Muharebelerin devamı sırasında Alay komutanı dahil bütün subaylar şehit olmuş, geriye 156 er kalmıştır. Alay 1.derece altın savaş ve üstün cesaret madalyaları ile taltif edilmiştir." (1)

İşte, 15. Kafkas Tümenine bağlı olarak (Tirebolulu) Binbaşı Hüseyin Avni ALPARSLAN’ın komutasında, gönüllü askerlerce yeniden kurulan 42. Alayın geçmişi... 42. Gönüllü Alay, pontuscu ayaklanmaları bastırmada hele ki Sakar- ya Savaşında büyük kahramanlıklar göstermiş, Ankara’ya yönelen Yunan ordusunu göğüs göğüse savaşarak, askerlerinin büyük kısmını ve komutanını Şehit vererek durdurmuştur.

Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı belgelerinde 42inci Alaya ait bölüm aynen şöyledir; "Yüksek alınlı, yüksek şerefli, kahraman 42nci Piyade Alayı daima askerlik tarihinin birincisidir.Ve bu Alay ebediyen iftihar edilecek tarihi bir şöhrete sahiptir." (1)

42. GÖNÜLLÜ (GİRESUN) ALAYI’NIN KOMUTANI

Binbaşı Hüseyin Avni ALPARSLAN, Sakarya Savaşı’nın o kritik saatlerinde, Başkomutan Mustafa KEMAL, "Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır, o satıh bütün Vatandır" emrini verip, emir cephedeki Subaylara ulaşınca o saatlerde, en şiddetli çatışmaların olduğu, Mangaltepe Gökgöz mevkinde, Subaylarına o da şu emri vermiştir : "İzinsiz ve emirsiz çekilen her asker idam edilecektir. Bu savaş böyle bir savaş olacak. Çünkü bu savaş fetih yağma savaşı değil, Vatan Savaşı. Hiç bir hatayı affetmeye hakkımız olmadığı bir savaş. Komutanlarımız izin vermedikçe geri çekilmeyeceğiz, öleceğiz. Askere örnek olacağız. Çocuklarımıza para pul mal mülk değil, Milleti için Şehit yada Gazi olmuş namuslu bir askerin çocukları olmanın şerefini bırakacağız..."

42. Alay Komutanı Sakarya Şehidi Binbaşı Hüseyin Avni ALPARSLAN

HÜSEYİN AVNİ ALPARSLAN KİMDİR?

Hüseyin Avni Bey, 1876 yılında Tirebolu’da Cintaşı mahallesinde doğdu. Babası Hüseyin Yazıcıoğullarından Hoca Emin Efendi’dir. Köseoğlu lakabıyla da anılır. Amasya Suluovalı olan Emin Efendi, 1840 yılında doğmuş, Tirebolu’da mahalle mektebinde hocalık yapmıştır. Tirebolulu Yanıkömeroğlu Mehmet Kaptan’ın kızı Kadın hanımla evliliğinden Hüseyin Avni, Hayriye ve Fevgiye isimli üç çocuğu olmuştur. Hüseyin Avni ilk mektebi ve Rüştiyeyi Tirebolu’da okudu. 5 yıllık idadi(lise) öğrenimini Trabzon’da yaptı. Subay olmak istiyordu. 1898 yılında İstanbul Pangaltı Mekteb-i Harbiyesi’ni kazandı. Hüsyin Avni Bey, Selanikli Başyazıcı ailesinden Rıza Ağa’nın kızı Huriye Hanımla evlendi. Çocuğu yoktur. 1901 de Teğmen olarak mezun oldu. Balkanlarda eşkıya takibi yaptı. 1904’de Selanik’de Jandarma Zabitan Mektebi tedrisatına devam ederek, Manastır Jandarma Alayı 5.Tabur Grenebe Bölük komutanı oldu. Bulgar eşkiyası takip ve bastırmada başarılar kazandı. İttihat ve Terakki’nin 31 Mart ayaklanmasını bastırmak için oluşturduğu Hareket Ordusuna gönüllü katılarak, öncü kuvvetlerinde yer aldı. Hüseyin Avni Bey’in Hareket Ordusuyla ayaklanmanın bastırılmasında başarılı görevler yaptığı anlaşılmaktadır. Çünkü tekrar Jandarma sınıfına geçmiştir. Hareket Ordusu ile Selanik’ten İstanbul’a gelen Hüseyin Avni Bey, Nisan 1909’da Kasımpaşa Jandarma Bölük Kumanda’nı oldu. ... Buradan Mart 1910 tarihinde İzmit(Kocaeli) Jandarma Bölük Komutanlığı’na tayin edildi. 29 Ocak 1912 tarihinde Harbiye Nezareti Harita Komisyonu’na rütbesiyle atandı(K.KK.’daki şahsi Dosyasından ..). Daha sonra Balkan Savaşında başarılı görevler yaptı.

1.Dünya Savaşı’nda Doğu Cephesi’nde savaştı. Bahattin Şakir’in Teşkilat-ı Mahsusası’na milis, gönüllü birlikler oluşturdu, Erzurum, Artvin, Bayburt yörelerinde, Çoruh Müfrezesi’nde Ruslara karşı savaştı. Türk Yurdu dergisinde ve yerel gazetelerde Türklük hakkında ve milli mücadele konusunda heyecanlı yazılar yazdı. Rus Ordularının durdurulduğu Harşıt cephesinde, Alay Komutanı olarak savaştı. Milli Mücadele’de, Giresun Askerlik Şube ve Mevki Komutanı olarak, Osman Ağa ile birlikte "Alparslan Grubunu", devamen 42. ve 47. Alayların oluşmasını sağladı. Pontus ayaklanmasının bastırılması ve Sakarya Savaşında büyük yararlıklar gösterdi. 30 Ağustos 1922’de Sakarya’da, en önde savaşırken Mangaltepe, Gökoğuz mevkiinde Şehit oldu.

57. ALAY:

Çanakkale’yi denizden geçemeyen İtilaf Devletleri’nin 25 Nisan 1915 günü Gelibolu Yarımadası’na ve Kumkale’ye asker çıkarmalarıyla Çanakkale kara savaşları başlamıştı. 25-26 Nisan 1915 tarihlerinde Arıburnu’nda karaya çıkıp Conkbayırı’nda ilerleyen çıkarma kuvvetleri, 19. Tümen Kumandanı Kur.Yb. Mustafa Kemal’in 25 Nisan günü verdiği “Ben size taarruz emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler ve komutanlar geçebilir” emrini uygulayan Türk birliklerince durduruldu. Bu birliklerden biri Yb.Hüseyin Avni Bey’in komutasındaki 57. Alay’dı. 57. Alay’ın başta komutanları olmak üzere 628 kişilik mevcudunun tamamı 25-28 Nisan 1915 tarihleri arasında şehit düşmüştür.

57. Alay adına yaptırılan şehitlik, Gelibolu Yarımadası’nda Kanlısırt’tadır.

YARBAY HÜSEYİN AVNİ BEY KİMDİR: Bugün Makedonya Cumhuriyetinin sınırları içinde olan Manastır (Bitola) şehrinde doğmuştur. Adını tarihe Dünyanın En Kahraman Alayı olarak yazdıran Çanakkale muharebelerindeki 57’nci Alayın ilk komutanıdır. Eski Hava Kuvvetleri Komutanı Parlamento Üyesi (E.Org.) Tekin Arıburun’un babasıdır. 57’nci Alay, düşmanın ilk çıktığı gün olan 25 Nisan 1915’te Yarbay Mustafa Kemal’in emriyle Conkbayırı Mevkii’ne gelerek düşmanın ilerlemesini büyük kahramanlıklar göstererek durdurmuş, adeta savaşın kaderini değiştirmiş bir alaydır.

57’nci Alay Sancağı’na; Altın-Gümüş Kılıçlı İmtiyaz, Liyakat Madalyaları Kılıçlı Mecidiye ve Osmaniye Nişanları ile Türk Harp ve Demir Salüp Müttefik Nişanları takılmıştır. Bu şanlı alayın komutanı olan Yarbay Hüseyin Avni Bey, 13 Ağustos 1915 tarihinde, şu anda mezarın bulunduğu vadi içerisinde bulunan karargahına isabet eden top mermisi sonucu şehit düşmüştür. Şehit düştüğü gün, Kurban Bayramı’nın 1. günüdür. Hüseyin Avni Bey şehit olunca karargahın yakınına gömülmüş, daha sonraki yıllarda mezarı şu anda bulunan yere taşınmıştır.

57. ALAY SANCAĞI

Resimdeki sancak, Çanakkale Savaşı’nda son erine kadar şehit olan Kahraman 57nci Alay’ın Sancağıdır. Hâlen Melbourne-Avusturalya müzesinde sergilenmekte olan sancağın tanıtım plâketinde şöyle yazmaktadır: “Bu Alay Sancağı Gelibolu savaş alanından getirtilmiştir, ama esir edilmemiştir. Türk Ordusu’nun geleneklerine göre bir alayın sancağı, alayın son eri ölmeden teslim edilemez. Bu sancak, sonuncu muhafızın da altında ölü olarak yattığı bir ağacın dalına asılı olarak bulunmuştur. Kahramanlık timsali olarak karşınızda duran bu Türk Alayı Sancağı’nı selâmlamadan geçmeyin”

25 Nisan 2008, 57. Alay Yürüyüşü Gelibolu/ÇANAKKALE

Her yıl 25 Nisan 1915 tarihinde; 18 Mart 1915 de deniz yolu ile Çanakkale’nin geçilemeyeceini kesin olarak anlayan İtilaf Devletleri’nin 25 Nisan 1915 tarihinde başlattıkları Anzak çıkarmasına karşı 57. Alay’ımızın tamamının şehit düşerek karşı koyuş gününü, en az Avustralya ve Yeni Zelanda’dan gelerek ananlar kadar sahiplendiğimizi gösterdiğimiz, 57 Alay Yürüyüşü yapılmaktadır. Bu yıl da Genel Kurmay Başkanlığı, Ulusal Öğrenci Temsilciler Kurulu ve Türk Dil Tarih Kültür Birliği tarafından düzenlenen bu kutlu yürüyüş ve anmaya katılmak için bize ulaşmanız yeterlidir. 25 Nisan 2008 tarihinde gerçek- leştirilecek bu yürüyüşe bütün üniversite gençliği davetlidir. Anzakların dünya- nın öbür ucundan gelip Çanakkale’de kaybettikleri vatandaşlarını andıkları bu günde bizim de bu günde orada bulunmak Çanakkale şehitlerine olan bir borcumuzdur(2).

42. (GÖNÜLLÜ) ALAY VE ŞEHİT BİNBAŞI HÜSEYİN AVNİ ALPARSLAN İÇİNDE KARADENİZ BÖLGESİ KAPSAMINDA ETKİNLİKLER YAPALIM ..

HER YIL HARŞIT ÇAY’I KYISINDA GENÇLERİMİZLE TOPLANIP, TÜRK BAYRAKLARIYLA YÜRÜYELİM ..

TARİH BİLİNCİNİ, KUVA-YI MİLLİYE RUHU’NU EL ELE VEREREK HALKIMIZA VE GENÇLERİMİZE YENİDEN KAZANDIRALIM ..

57. ALAY HER YERDE.. 42. ALAY HER YERDE..

YARARLANILAN KAYNAKLAR:

(1) Unutulanlar Dışında Yeni Bir şey yok. Osman PAMUKOĞLU( 42. Alay’ın son komutanı) 2004 Harmoni Yay.

(2) TDTKB Sitesi ..