BEKİR SIDKI ÇOBANZÂDE - Kırım Derneği - TURAN-SAM : TURAN Stratejik Ara?t?rmalar Merkezi - http://www.turansam.org









BEKİR SIDKI ÇOBANZÂDE - Kırım Derneği
Tarih: 06.10.2011 > Kaç kez okundu? 4218

Paylaş


Bekir Sıdkı Çobanzâde 27 Mayıs 1893 tarihinde Kırım’ın Karasubazar şehrinin Argın köyünde dünyaya gelmiştir. Şairin asıl ismi Ebubekir’dir. Eskiden, peygamber isimleri taşınması ağır isimlerden sayıldığı için bu isimlere Sıdkı, Faruk, Ahmed gibi ilave isimler koyulurdu. İşte şaire de Sıdkı ismi bu sebeple Karasubazar Rüştiyesi’nin müdürü olan Yusuf Ziya Efendi tarafından eklenmiş, ismi Bekir Sıdkı olmuştur. Çobanzâde’yi takma isim olarak kullanmış, daha sonra soyadı olarak almıştır. Babasının adı Abdül Vahhab’dır. Annesinin ismi şairin kendi söyleyişiyle Zaydabay’dır. Kırım’da Dilara Hanım’la ilk evliliğini yaptı. İkinci evliliğini Bakü’de Kazanlı ses sanatçısı Rukıye Gireyevna ile yaptı. Rüştiyeyi bitirdikten sonra Karasubazar Cemiyet-i Hayriyesi, öğrenimine devam etmesi için Çobanzâde’yi, mezun olduğu sene İstanbul’a yolladı. Cafer Seydahmet Kırımer’in başında bulunduğu ‘kırım Talebe Cemiyeti’nin yardımı ile parasız yatılı olarak İstanbul Sultanisi’ne kaydoldu. İstanbul’daki eğitimi 1909-1914 yılları arasında devam etti. Eğitimini tamamladıktan sonra, 2. Dünya Savaşı arefesinde Kırım’a döndü. Odesa’da okumaya gitti. Seferberlik dolayısıyla Ruslar tarafından askere çağırıldı. Rus ordusuna hizmet etmemek için Rusya’dan kaçarak tekrar İstanbul’a geldi ve İstanbul Üniversitesi Filoloji Fakültesi’nde eğitimine devam etti. Burada öğretmeni Lipot Mosonyi’nin dikkatini çekti ve onun yardımıyla Budapeşte’ye gitti. Macaristan’da bir süre Macarca dersleri ve hazırlık çalışmalarıyla meşgul olduktan sonra, Budapeşte’deki Peter Pazmany Üniversitesi’ne kaydoldu. Üniversiteyi bitirdikten sonra Şarkıyat Akademisi’nde göreve başladı ve akademisyen İ. Kunoş’un rehberliğinde “Codex Comanicus”u inceledi. Tezinin konusu “Kıpçakların Codex Comanicus Yazma Edebiyat Abideleri ve Türk Dillerinde Telaffuzun Temel Problemleri” idi. Türk filolojisi, Arap Edebiyatı Tarihi ve Macar Edebiyatı Tarihi konularında doktorasını yaptı.

Cafer Seydahmet Kırımer’in daveti üzerine Lozan’a gitti. Daha sonra, oradan İstanbul’a en son da Kırım’a geçti. Milli Kurtuluş Merkezi’ndeki arkadaşlarına katıldı. Milli Fırka’nın çalışmaların katıldı. Öğretmen okulu açılmasına çalıştı. Totayköy’de açılan okulda “Tatar Dili ve Edebiyatı” öğretmenliği yaptı. Akmescit’te kısmen de olsa kurulmuş olan üniversitede profesör oldu. 1924 yılında Kırım Üniversitesi’nin rektörlüğüne getirildi. Muhtar Cumhuriyet kurulduktan sonra “Halk Maarif Şubesi Müdürü” tayin edildi. Kırım’a gelen Samed Ağamalioğlu, Çobanzâde ile görüştü ve onu Lâtin alfabesinin kabulü için kurulan komiteye rehberlik etmesi konusunda ikna etti. Bakü Üniversitesi’nde 1924-1937 yılları arasında görev yaptı ve bu süre zarfında pek çok kırımlı gencin Azerbaycan’da okumasını sağladı. Daha pek çok üniversitede dersler verdi.

Pek çok aydının yaşadığı gibi Çobanzâde de Sovyet yönetimi tarafından ağır suçlamalar maruz kaldı, ağır baskı altına alındı. Gerçekçi olmayan suçlamalarla tutuklandı ve mahkemede verilen idam kararı gereği 13 Ekim 1939’de kurşuna dizildi.

Çobanzâde, dünyada Türkçenin bütünlüğüne inanmış ve gerek Lâtin alfabesinin kabulünde, gerekse akademik çalışmalarında bu yolda gayret sarf etmiştir. Tuttuğu notlarında edebiyat tarihi kitabı yazılmasının gerekliliğinden bahsetmiştir. Rusların Türklere karşı zalimce tutumunu gördükten sonra, tam kararlı bir şekilde “Dilde Birlik” yolunu tutmuştur. Bu durum, daha önce ‘Çöl Ağzı’yla yazdığı şiirlerini, 1928’de bastırdığı ‘Boran’ adlı şiir kitabında Türkiye Türkçesine yaklaştırmasıyla sabittir. Türkçenin tek dil olduğuna inanıyor ve onu edebi, ilmi, fenni bakımlardan bütünleşmesi idealini taşıyordu. Yerli şivelere dayanan ayrı ayrı edebiyat oluşturma fikrine karşıydı. “Türk dil ve edebiyatı, okullarda nasıl okutulmalı)”, “Yeni sözler nasıl yaratılır?”, “Harf ve yazı meselesi” gibi konularla meşgul olmuştur.

Şiirlerinde Çöl ağzını, Türkiye Türkçesini ve zaman zaman da Dobruca ağzını kullanmıştır. Şiirlerini genel olarak hece vezniyle yazmıştır, aruzla yazılmış şiiri yoktur. Dili anlaşılırdır. Şiirlerinde halkını ve yurdunu, düşmanın zulmünü, vatana hasreti, eğitimin önemini, halkının zaaflarını, ölümü, kaderi konu olarak işlemiştir.

Eşref Şemizade’ye göre, Çobanzâde’nin yazdığı kitap, makale ve edebi tenkitleri 140’tan fazladır. O sadece şair değil, aynı zamanda eğitimci, araştırmacı, dilci ve yazardır. Pek çok yeteneği kendinde toplamış biri olarak, onun Kırım Edebiyatı’ndaki ve tarihindeki yeri doldurulamayacaktır.







Yorumlar









Aktif Ziyaretçi 39
Dün Tekil 1927
Bugün Tekil 1496
Toplam Tekil 4067630
IP 3.144.187.103






TURAN-SAM PRINTED ISSN: 1308-8041
TURAN-SAM ONLINE ISSN: 1309-4033
Journal is indexed by:





























10 Sevval 1445
Nisan 2024
P
S
P
C
Ct
P
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30


T rk hakanlar ve T rkmen Padi ahlar devlet i lerinde hatunun fikirlerini st n tutar.
(N ZAM L-M LK)


Ekle kar









Anasayfa - Amaç - Hedefimiz - Mefkuremiz - Faaliyetler - Yönetim - Yasal Uyarı - İletişim

Her Hakkı Saklıdır © 2007 - 2023 TURAN-SAM : TURAN Stratejik Araştırmalar Merkezi
Sayfa 1.406 saniyede oluşturulmuştur.

TURAN-SAM rssTURAN-SAM rss
Google Sitemap

"Bu site en iyi mozilla firefox'ta 1280x960 çözünürlükte görüntülenir."

Turan Portal v1.3 | Tasarım TURAN-SAM , Kodlama Serkan Aygün

Turan Nedir?, Bilimsel Dergiler, En popüler Bilimsel Dergi, Endeksli Bilimsel Dergiler, Saygın Bilimsel Dergi, Türk Dünyasının en popüler ve en saygın Bilimsel Hakemli Dergisi, SSCI, SCI, citation index, Turan, Türk Devletleri, Türk Birligi, Türk Dünyası, Türk Cumhuriyetleri, Türki Cumhuriyetler, Özerk Türkler, Öztürkler, Milliyetçi, Türkçü, Turancı, Turan Askerleri, ALLAH'ın askerleri, Turan Birliği, Panturan, Pantürk, Panturkist, Türk, Dünyası, Stratejik, CSR, SAM, Center for Strategical Researches, Araştırma, Merkezi, Türkiye, Ankara, İstanbul, Azer, Azeri, Azerbaycan, Bakü, Kazakistan, Alma-Ata, Astana, Kırgız, Bişkek, Kırgızistan, Özbekistan, Özbek, Taşkent, Türkmen, Türkmenistan, Turkmenistan, Aşxabad, Aşkabat, Ozbekistan, Kazakhstan, Uzbekistan, North, Cyprus, Kıbrıs, MHP, AKP, CHP, TURKEY, Turancılık, KKTC, Vatan, Ülke, Millet, Bayrak, Milliyet, Cumhuriyet, Respublika, Alparslan Türkeş, Atatürk, Elçibey, Bahçeli, Aytmatov, Bahtiyar Vahabzade, Yusuf Akçura, Zeki Velidi Togan, İsmail Gaspıralı, Gaspırinski, Nihal Atsız, Alptekin, Kürşad, Tarih, Kardeş, Xalq, Halk, Milletçi, Milliyetçi, Yürek, Ürek, Türklük, Beynelxalq, Arbitrli, Elmi, Jurnal, Nüfuzlu