İnsanlar her hangi bir konuda fikirleri olsun veya olmasın, eleştiri yapmayı çok severler. Siyasetçi olmayanlar siyasetçileri, esnaf olmayanlar esnafı, yönetici olmayanlar, yöneticileri, ev sahipleri kiracıları ve kiracılar da ev sahiplerini kıyasıya eleştiriler. Eleştirilerin çok yerinde olanları olduğu gibi, sadece ‘eleştirmek için eleştiriler’ de yapılır.



İnternet ortamında bana ulaşan ve üzerinde bazı değişiklikler yaptığım aşağıdaki hikâye, ‘eleştirinin sınırı’yla ilgili güzel bir çerçeve çizmektedir:



“Zamanın birinde Hindistan’da çok ünlü mü ünlü, itibarlı mı itibarlı, insanların imrenerek baktıkları bir ressam varmış... Yaptığı her eser, nadir eserler arasına girer, antikacıların hemen koleksiyoncuların tabloları arasında yer alırmış.



Herkes bu ressamın yapıtlarını kusursuz kabul eder hiçbir eserinde zerre kadar kusur veya hata görmezlermiş. Hatta o kadar beğenirmiş ki onu, "Renklerin Ustası" anlamına gelen Ranga Çeleri olarak tanımlarlarmış ama kendisinden bahsederken de kısaca Ranga Guru derlermiş...



Kendisi çok sayıda ressam yetiştirmiş. Yetişen ressamlar tüm kıtaya dağılmışlar. Onlar da yeni öğrenciler edinmişler. Yetiştirdiği ressamlardan biri olan Raciçi de eğitimini tamamlamış ve son resmini yaparak Ranga Guru'ya götürmüş ve ondan resmini değerlendirmesini istemiş...



Ranga Guru eseri inceden inceye gözden geçirmiş ve:

— Sen artık ressam sayılırsın Racaçi… Artık senin resmini halk değerlendirecek! Demiş…



Sonra da kendisine, resmi şehrin en kalabalık meydanına götürmesini ve en görünen yerine koymasını istemiş. Yanına da kırmızı bir kalem koyarak halktan beğenmedikleri yerlere çarpı koymalarını rica eden bir yazı bırakmasını istemiş.



Raciçi denileni harfiyen uygulayarak yapmış...



Ve birkaç gün sonra resme bakmaya gittiğinde görmüş ki, tüm resim çarpılar içinde ve neredeyse görünmüyor... Çok üzülmüş tabii... Beyninden vurulmuşa dönmüş. Emeğini ve yüreğini koyarak yaptığı tablo kırmızıdan bir duvar haline gelmiş sanki…



Alıp resmini götürmüş Ranga Guru' ya ve ne kadar üzgün olduğunu anlatmış.



Ranga Guru, öğrencisine üzülmemesini ve resme yeniden devam etmesini istemiş.



Raciçi yeniden yapmış resmi ve gene Ranga Guru'ya götürmüş. Resmi, tekrar şehrin en kalabalık meydanına bırakmasını istemiş Ranga Guru... Ama bu defa yanına bir palet dolusu çeşitli renklerde yağlı boya, birkaç fırça ile birlikte...



Ranga Guru, engin tecrübesi ile bu defa gerekenleri tekrar anlatmış ve dediği gibi bir uygulama yapmasını istemiş… Öğrencisi de aynan uygulamış… Resmini, boyalarını, fırçalarını ve paletini yanına alıp tekrar şehir meydanına gitmiş. Resmini büyük bir sehpaya yerleştirmiş. Yanına boyaları, fırçaları, paleti ve gerekli diğer eşyaları da bırakmış ve büyükçe bir not yazıp, resme iliştirmiş:



— Sevgili sanatseverler! Yaptığım bu resmimi sizlerin beğenilerine sunuyorum. Beğenmediğiniz yerleri lütfen düzeltiniz.



Raçiçi, bir kaç gün sonra heyecanla gittiği meydanda görmüş ki resmine hiç dokunulmamış, fırçalar da, boyalar da hiç kullanılmamış… Çok sevinmiş ve koşarak Ranga Guru'ya gitmiş… Mutlu bir ruh hâli içinde ustasına, resme hiç dokunulmadığını, hiç kimsenin hiçbir kusur bulamadığını, bundan da mutlu olduğunu söylemiş…



Öğrencisini sâkin bir şekilde dinleyen Ranga Guru ise:



— Sevgili Raciçi, sen birinci konumda insanlara fırsat verildiğinde ne kadar acımasız bir eleştiri sağanağı ile karşılaşılabileceğini gördün... Hayatında resim yapmamış insanlar dahi gelip senin resmini karaladı... Oysa ikinci konumda onlardan hatalarını düzeltmelerini istedin, yapıcı olmalarını istedin... Yapıcı olmak eğitim gerektirir... Hiç kimse bilmediği bir konuyu düzeltmeye kalkmadı, cesaret edemedi...



Bir ara durakladıktan sonra usta, tekrar konuşmaya başlamış:



— Sevgili Raciçi, mesleğinde usta olman yetmez, bilge de olmalısın... Emeğinin karşılığını, ne yaptığından haberi olmayan insanlardan alamazsın... Onlara göre senin emeğinin hiç bir değeri yoktur... Sakın emeğini bilmeyenlere sunma ve asla bilmeyenle tartışma! Demiş…



Umarım hikâyeyi beğenmişsinizdir.