Geçtiğimiz 2010 yılında Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın (AGİT) dönem başkanlığını üstlenerek bir ilke imza atan Kazakistan, şimdi de bir başka uluslararası örgütün, İslam Konferansı Örgütü’nün (İKÖ) dönem başkanı olarak karşımıza çıkıyor. Henüz 20 yaşında genç bir devlet olan Kazakistan’ın iki önemli uluslararası örgüte başkanlık yapması, ülkenin bağımsızlıktan bu yana izlediği aktif dış politikanın doğal sonucu aslında.



Kazakistan, bağımsızlığın ilk yıllarında Orta Asya Ekonomik Birliği kurulması için girişimlerde bulunmuş, diğer yandan Bağımsız Devletler Topluluğu ve Şanghay İşbirliği Örgütü gibi uluslararası oluşumların kuruluş aşamalarında aktif olarak yer almıştı. 2008 yılında Madrid'deki AGİT Zirvesi'nde ise bir ilk yaşanmış, ilk kez Avrupa dışından bir ülke, yani Kazakistan AGİT'in dönem başkanı olarak belirlenmişti. Öte yandan Kazakistan, 2009 yılında başkent Astana'daki Barış Sarayı ve Kongre Merkezi'nde Dünya Dinleri 3'üncü Kongresi'ne ev sahipliği yaparak 35 ülkeden farklı dinlere mensup yaklaşık 500 din adamını bir araya getirmişti.



Nükleer silahsızlanma için girişimleriyle de dikkat çeken Kazakistan, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşmasını (START) imzalayarak, elindeki mevcut nükleer başlıkları, imha edilmesi için Rusya'ya teslim ederken, nükleer silah üretiminde kullanılabilecek durumda olan önemli miktarda uranyumu da ABD'ye teslim etmişti. Kitle İmha Silahlarının engellenmesi için uluslararası işbirliği için girişimleriyle öne çıkan Kazakistan’ın bu tavrı için 2010 yılında Astana’da düzenlenen AGİT zirvesinde Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki Moon, Kazakistan’ın dünyaya örnek olması gerektiğini ifade etmişti.



Kazakistan şimdiyse İKÖ dönem başkanlığını üstleniyor. Kazakistan’ın ardından AGİT dönem başkanlığını devralan Litvanya Dışişleri Bakanı Audronis Azubalis, iki günlük Astana ziyaretinde Kazak meslektaşı Kanat Saudabayev ile yaptığı görüşmede AGİT'in önümüzdeki dönemde sergileyeceği politikalarda Kazakistan'ın aktif olarak rol almasını, İKÖ dönem başkanı olan Kazakistan'dan, İKÖ-AGİT ilişkilerinin artması için çaba göstermesini istedi. Kırgızistan'daki istikrarın devamı ile Afganistan'ın yeniden inşası dahil bir çok ikili ve çok taraflı konunun ele alındığı görüşmede, Saudabayev, Kazakistan'ın AGİT Dönem Başkanlığı deneyimlerinden de yararlanarak, Afganistan'a destek vermeye devam edeceklerini söyledi. Saudabayev, dünyadaki yeni tehditler ve mevcut sorunların çözümü, barış ve istikrarın güçlendirilmesi için Doğu-Batı arasındaki diyalogun yeniden güçlü bir şekilde canlandırılması gerektiğini, bu konuda tüm ülkelere sorumluluk düştüğünü, kendilerinin de İKÖ dönem başkanı olarak bu sorumluluğun bilincinde olduklarını vurguladı.



Öte yandan Kazakistan lideri Nursultan Nazarbayev ise ülkesinin İKÖ dönem başkanlığı nedeniyle yaptığı açıklamalarda modern dünyanın çok kutuplu ve çok etnik yapılı bir hale geldiğine dikkati çekerek, Doğu ile Batı medeniyetleri arasında yakınlaşmanın sağlanması için herkesin çalışması gerektiği mesajını verirken, Kazakistan’ın İKÖ bünyesinde üstleneceği misyonu özetledi. İKÖ Dışişleri Bakanları 38'inci Toplantısı'nın Haziran ayında Astana'da yapılacağını açıklayan Nazarbayev, bu toplantıda hem medeniyetler arasında yakınlaşmanın hem de Batı'da giderek artan İslamofobi'nin ele alınacağını belirtiyor. Nazarbayev'in bu konudaki görüşleri kısaca şöyle:



"İslam dünyası ile Hıristiyan dünyası arasında işbirliği istenen düzeyde sağlanamadı ve İslamofobi, Batıda gittikçe yaygınlaştı. Dünya artık hepimiz için küçük bir köy haline gelmiştir. Çatışma unsurlarını değil, birleştirici unsurları ön plana çıkartmazsak, gelecek hiçbirimize aydınlık günler göstermeyecektir. Dünyanın birbirini dinleyip anlamasına ihtiyacı vardır. Farklı inanç grupları birbirini düşman olarak görmeyi bir yana bırakmalıdır."



Nazarbayev'in, 3 Nisan'da yapılacak seçimlerde devlet başkanlığı koltuğunu koruması bekleniyor ancak seçim sonuçları ne olursa olsun, Kazakistan'ın sergilediği aktif dış politikanın her koşulda devam edeceği kesin. Medeniyetler çatışması olarak da adlandırılan küresel çapta bir sorunun çözümü için çaba göstereceğini açıklayan Kazakistan’ın AGİT dönem başkanlığındaki başarısını İKÖ dönem başkanlığı sırasında da göstermesi, Türkiye’nin de en büyük temennisi.



A. Işık AKSU

aaksu@globalyorum.com