Başkent Moskova’da geçen sene Mart ayında gerçekleştirilen bombalı saldırıların sonrasında son bir sene içerisinde yaşanan ikinci büyük saldırı, 24 Ocak’ta bu kez ülkenin en büyük havalimanında gerçekleşti.

22 milyon yolcunun kullandığı ülkenin en büyük havalimanı olan Domodedovo’nun dış hatlar terminalinde meydana gelen patlamada haber ajanslarına göre 35 kişi yaşamını yitirdi, 50’si ağır olmak üzere yaklaşık 170 kişi ise yaralandı. Yaşamını yitiren arasında 8 kişi de yabancı uyruklu ziyaretçilerdi. Yaşanan trajedi uluslararası basında da büyük etki yarattı.

Rus basını geçmişte gerçekleşen saldırılarda olduğu gibi bu saldırıda da Çeçen militanları suçlayıcı manşetler kullandı. Geçmişten günümüze gerçekleşen saldırılarda genel itibariyle Kuzey Kafkasya halkları tarafından gerçekleştirildiği göz önüne alındığında Rus basınının olayın başından itibaren aceleci iddialarını anlamak gayet normal.

Fakat Rus kamuoyunun bu aceleci yaklaşımdan sıkıldığı aşikâr. Çünkü anlaşılacağı üzere, saldırının üzerinden çok kısa zaman geçmesi ve bu süre zarfında soruşturma devam ederken yapılan tespitler çok erken ve yanlış olabilir. Bunun yanı sıra son 20 yıllık süreçte bölge de özellikle Kuzey Kafkasya’da yaşananlar, Rus halkının terör ve benzeri saldırılar karşısında psikolojik anlam da Rusya’yı yönetenlere karşı inancını zayıflattı. Düşünebiliyor musunuz bölgesel bir sorun olarak bilinen çatışma ülkenin göbeğindeki yolcu trafiğin en çok yaşandığı havalimanına sıçrıyor. Toplum psikolojisi de doğal olarak bu doğrultuda yaşananlara ve karşılığında izlenen politikalara olumsuz tepkiler veriyor.

Kuzey Kafkasya’da istikrar hala sağlanabilmiş değil sonuçta. 2010 yılında İnguşetya, Dağıstan ve Çeçenistan’da bölgesel anlamda yaşanan çatışmalar neticesinde son yaşanan saldırılar bölgeyi takip edenler için şaşırtıcı bir gelişme değil.

Zaten baktığımızda yaşananlar ve güvenlik zafiyeti, bölgesel & küresel & enerji bağlamında baş aktör iddiası bulunan Rusya’nın en zayıf yönü olarak su yüzüne çıkıyor. Özellikle söylemler konusunda Rusya’yı yönetenlerin sınıfta kaldığı ve alternatif politikalar üretemediği ortaya çıkıyor.

Çünkü Rus devlet adamları yaşanan her yaşanan saldırı sonrası merkeziyetçi yönetimi daha da arttırmıştır. Bilindiği üzere, Putin’in Devlet Başkanlığı sırasında merkezi yapıyı güçlendirmeye yönelik olarak Rusya Federasyonu’nu daha kolay yönetebilmek için 2000 yılında ülkeyi yedi bölgeye ayırmıştı.

Saldırı sonrası Rus Hükümeti yetkililerinin sert ve radikal söylemler kullanmaları ve sürekli dış güçleri işaret etmeleri problemin çözümünde kendi sorumluluklarını ihmal etmelerine sebebiyet veriyor.

Konuya ilişkin bugün itibariyle Putin’in açıklaması ise şu şekilde idi;

"Adice, zalim ve duygusuzca bir suç işlenmiştir. Çok sayıda kişi yaralanmış ve ölmüştür. Güvenlik güçleri açısından bu suçun çözüleceğine dair bir şüphem yok ve intikamının alınması da kaçınılmazdır. Hükümetin görevi de yaralılara ve hayatını kaybedenlerin yakınına gereken yardımı yapmaktır".

Bununla birlikte Medvedev’e nazaran patlama sonrası havalimanın ve benzeri yerlerde yaşanan güvenlik sorununu sert bir dille eleştirdi. Açıkça belirttiği üzere taşımacılıkta sistematik anlamda zafiyetlerinin olduğunu dile getirdi.

Aslında baktığımızda terörle mücadele konusunda en acı tecrübelere sahip olan Türkiye’de 2000’li yıllara gelene kadar benzeri hatalar yapmıştı. Bu hatalar zaman zaman terörle mücadele ederken hem saha da hemde masa başında olmuştu.

Olaya ekonomik taraftan baktığımızda Rus Hükümeti, özellikle son 2 sene de artan saldırılar neticesinde zor duruma girdi. Çünkü işadamları yatırımlarını güvenliğin ve huzurun olduğu ortama yapmayı tercih ederler.

Her fırsatta Rusya’yı yatırımcılar için cazibe merkezi olarak lanse eden, ayrıca 2014 Kış Olimpiyatları, 2018 Dünya Kupası gibi uluslararası Organizasyonlara ev sahipliği yapacak olan Rus hükümeti yaşananlar sonrası güvenlik konusunda sorgulanabilir hale geldi ve prestij kaybına uğradı.

Muhalif Rus basınına baktığımızda ise, Rusya’da havaalanlarındaki güvenlik zafiyetleri, bürokrasisi de artan yolsuzluğun iddiaları ve terörle mücadele politikalarında ciddi sorunların yaşandığı belirtiliyor.

Bunun yanı sıra gelir dağılımının bireyler arasında günden güne farklılıklar göstermesi ciddi sıkıntı olarak biliniyor. Rus elitlerinin daha da zenginleşmesi buna paralel fakir olan bir vatandaşın ise aynı seviye de kalması büyük sorun. Bilindiği üzere Kafkaslar, dünya üzerinde işsizlik oranının yüzde 50’nin üzerine çıktığı bölgelerden birisidir.

Sonuç itibariyle Rus hükümeti yönetimsel anlamda sorgulanıyor ve bunun neticesinde artan saldırıların hedefine yerleşiyor. Bir bütün halinde bundan sonrasında Rusların saldırılara ve bölgesel yönetimlerle alakalı izleyeceği yol merakla takip edilecektir. Hâlihazırda Filistin meselesinde cesur çıkışlar yapan, 2008 Gürcistan Savaşı’nda kimseyi dinlemeyen Rusya’nın bundan sonra saldırılar karşısında takınacağı tavır ve izleyeceği yol ülkenin ve bölgenin gelecekteki kaderi açısından çok önemli.

Ruslar terörle mücadele de daha da mı agresifleşecek önümüzdeki dönem bunu gözlemleyeceğiz…

Emrah Altınkaya – Fatih Üniversitesi Ulus. İlişkiler Y.Lisans Öğrencisi