2008 yılında emlak piyasası krizi ile tetiklenen banka iflaslarının yol açtığı küresel boyuttaki ekonomik kriz bir bakıma yeni ABD Başkanı Obama’nın seçim şansı olmuştu. Ancak, Obama ile birlikte Amerika’da işlerin iyi gitmediği 2010 yılında yapılan ABD seçimlerinde kısa sürede görüldü. Amerika’daki iç gerginliğin ve kutuplaşmasının arttığı yönünde emareler çoğalırken, Temsilciler Meclisi üyesi Gabrielle Giffords, Arizona\'da 08 Ocak 2011 günü 22 yaşında ki Jared Lee Loughner isimli bir Amerikalının silahlı saldırısı ile yaralandı. Loughner\'ın saldırıyı, Giffords\'ın Arizona\'da geçen yıl Mayıs ayında kabul edilen ve büyük tartışma yaratan göçmen yasasına muhalefeti nedeniyle düzenlediği sanılıyor . Loughner\'ın son dönemde özellikle gençler tarafından desteklenen ve Cumhuriyetçi Parti’nin daha muhafazakâr kanadını temsil eden Çay Partisi hareketinin sempatizanı olduğu belirtiliyor. Bu olay, Çay Partisi hareketini ve onun önde gelen isimlerinden Alaska eski Valisi ve eski Başkan Yardımcısı adayı Sarah Palin\'i hedef tahtasına oturttu. Bu makalede Amerika’da iç güvenliği tehdit eden bölücülük ve terör konusundaki gelişmelere odaklanacağız.

ABD İç Güvenliği ve Bölücülük

Bölünme isteği ya da teşebbüsleri ABD kurulduğu günden beri ülke siyasetinin bir unsuru oldu. ABD Anayasa Mahkemesi ise tek taraflı ayrılma kararını anayasaya aykırı bulmakta ve diğer devletlerin (eyaletlerin) onayı ya da bir devrim sonucu ayrılmanın mümkün olacağını söylemektedir. Ancak, kendi kuruluş devrimi hariç bugüne kadar ABD’de hiçbir devrim ya da bölünme fikri gerçekleşmedi. 1861’de Konfederasyon güçleri Amerikan Sivil Savaşı’nda ayrılmayı denemiş ama başarısız olmuştu. 2008 yılında yapılan bir araştırma Amerikalıların %28’inin herhangi bir bölge ya da eyaletin barışçı bir şekilde ayrılarak bağımsız cumhuriyet olma hakkını desteklediğini gösterdi . Devrim yöntemi ise Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi’nin 2. Maddesinde hükümetin yıkıcı faaliyetlerinin temel özgürlükleri sonlandırması halinde insanların yeni bir hükümet kurabileceği hakkı olduğuna referans yapmaktadır. Amerika\'yı yönetenlere göre zaten bu hak 1776’da kullanılmış ve bu tür baskılar 18. yüzyılda kalmıştır. Sivil Savaş döneminden beri bölücülük (secession) ABD’de yasaklanmıştır. Bunu gündeme getiren herhangi bir grup basın ve hükümet tarafından hemen militan aşırı grup olarak hedef tahtasına oturtulmaktadır.

ABD tarihindeki en meşhur bölünme girişimi güneydeki 13 eyaletin Konfederal bir yapı oluşturarak ayrılmak istemesi idi. Bu istek Amerikan İç Savaşı’na (1861-1865) yol açtı. 1836’da Teksas Meksika’dan ayrılıp bağımsız olmuş, 1845’de ABD’ye katılmak zorunda kalırken sözde ayrılma hakkını mahfuz tutmuştu. Ancak, 1869’da Teksas’ın ayrılma isteği Anayasa Mahkemesi’nden döndü. 1846’da Meksika’dan kopan California da cumhuriyet olmuştu ancak ABD-Meksika Savaşı’ndan bir ay sonra ABD’ye katılmak zorunda bırakıldı. 1946’da bağımsızlığını kazanan Filipinler de 1898’de Amerika’ya eklenmeyi kabul etmek zorunda kaldı. ABD’de 20. yüzyılda 1000’den fazla bölünme ya da birlikten ayrılma girişimi oldu. Eyaletlerin bağımsız olma istekleri Teksas, Cascadia, Hawaii, Vermont gibi eyaletlerde öne çıkmaktadır.

ABD’de öne çıkan bölücü gruplar; Alaska Bağımsızlık Partisi, Cascadia Bağımsızlık Projesi, Hawai Ulusu, İkinci Maine Askerleri, Özgür Devlet Projesi, New Hampshire Cumhuriyeti, Güney Ligi, Christian Exodus, İkinci Vermont Cumhuriyeti ve Teksas Birleşik Cumhuriyeti’dir. 2007`de federal yönetimden bağımsızlık kararı alan Lakota Kızılderili Hareketi şimdilik sesini duyuramadı. Kuzey Batı Pasifik’teki Cascadia Cumhuriyeti benzer girişimlerde bulundu . Alaska, İngiliz Kolombiyası, Oregon, Washington ve Yukon gibi bölgelerdeki bağımsızlık taraftarlarını biraraya getiren Arcadia Birliği ayrılıktan siyasal reformlara kadar geniş bir yelpazede talepleri olanları temsil ediyor. Bu hareketlerin çoğu marjinal olsa da hemen hemen her eyalette sayısız bağımsızlık hareketi mevcuttur. 2004 yılından beri Vermont’da tüm kıtadaki ayrılıkçı hareketler Middlebury Enstitüsü vasıtası ile teşvik ediliyor. `Middleburry Institute` bağımsızlık hareketlerini ve ayrılıkçı örgütleri kuramsal ve akademik anlamda destekleyen bir kurumdur. Enstitü bünyesinde geçen sene üçüncüsü düzenlenen `Amerika Ayrılıkçılık Kongresi`nde 17 örgüt temsil edildi.

1970’li yıllarda Teksas’ta ayrılıkçı hareketin kökleri gelişmeye başladı . 1980’lerde Huston ve Austin şehrinde pek çok araba tamponunda ‘Bölünme’ yazısı görülmekteydi. 1997’de Batı Teksas’ta ayrılıkçı ‘Teksas Cumhuriyeti’ adlı örgütün liderleri tutuklandı ya da öldürüldü. Halen Teksas’ın bağımsızlığı için çalışan altı illegal örgüt bulunmaktadır . Yakın zamanda Washington yönetiminin ekonomi ve idari politikalarından usandığını söyleyen Teksaslı milletvekilleri, tam egemenlik için mecliste önerge verme kararı aldı. Böylece Teksas, ABD’ye karşı bir “bağımsızlık hareketi” başlattı. Teksas Meclisi’ndeki milletvekilleri, son ekonomi paketinin merkezi ABD yönetiminin, eyaletler üzerindeki yetkisini iyice artırdığını, Obama hükümetinin bu yolla, içişlerine karıştığını ve devletin küçüleceğine daha da büyüdüğünü söyledi. Teksas’ta bu yıl yapılan anketlerde Başkan Obama hükümetini üzecek sonuçlar çıktı: Teksas halkının yüzde 35’i bağımsız Teksas Cumhuriyeti’nde yaşamayı tercih ederken, bu oran Cumhuriyetçiler arasında yüzde 48’e kadar yükseldi.

1994`te kurulan ve 27 eyaletten ayrılık taraftarı örgütleri biraraya getiren `Güney Ligi` kısa sürede hızla büyümüştür. Birkaç sene önce yapılan bir ankette Latino nüfusun yoğunlukta olduğu Güney eyaletlerinde ayrılıkçılık taraftarlarının 10 milyonun üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Alaska Bağımsızlık Partisi ise eyalet çapında üçüncü parti oldu. Kasım 2006’da Alaska Anayasa Mahkemesi bölünmenin yasal olmadığı gerekçesi ile referanduma gidilmesi teklifini reddetti. 1 Nisan 2009’da Georgia Senatosu, federal yasaların tanınmama hakkını içeren bir karar tasarısını kabul etti. Aynı karar tasarısında eğer Kongre buna karşı tedbir alırsa ABD hükümetinin geçersiz kabul edileceği hükme bağlandı . Porto Riko Bağımsızlık Partisi tarafından temsil edilen hareketin de ayrılıkçı bir potansiyeli bulunuyor. Ancak, Amerika’nın 51. eyaleti olmaya en yakın aday Porto-Riko’dur. 29 Nisan 2010 tarihinde Kongre’de yapılan oylama ile ile 2011 yılına kadar bir referandumla Porto-Riko’nun katılımı öngörülmektedir . Gelecekte ABD`nin başını ağrıtabilecek bir başka ciddi bağımsızlık talebi ise Hawai`den geliyor. Kendine ait bayrağı, milli marşı ve dili olan Hawai’de birkaç farklı bağımsızlık hareketi aktiftir.

Terörün Gelişimi ve Bugünü

ABD’de terör faaliyetleri 1866 yılında zenci haklarının kabulü ve köleliliğin kaldırılmasına tepki olarak karşı Ku Klux Klan’ın (KKK) kurulması ile başladı. Geçmişte çok büyük eylemleri olan KKK’nın bugün yaklaşık 5.000 üyesi vardır. KKK’ya daha sonra Beyaz Irkçı hareketler, sosyalist, anarşist ve azınlık milliyetçi grupların terör faaliyetleri eklendi. 1980-1999 yılları arasındaki terör olaylarında meydana gelen 205 ölümün %80’den fazlası 19 Nisan 1995 tarihinde meydana gelen Oklahoma City bombalamasında meydana geldi. 1990-1999 arasındaki terör olayları önceki yıllara göre azalma göstermişti. Bu yıllardaki 60 terörist saldırısında 182 kişi öldü, yaklaşık 2000 kişi yaralandı. 2000-2006 yılları arasındaki 112 iç terör olayının 20’sinde 98 ölüm meydana geldi. Bugün Amerika’da beş tip terör örgütü bulunmaktadır ; (1) Etnik bölücü ve göçmen örgütleri, (2) Sol kanat radikal örgütler, (3) Sağ-kanat ırkçı, yönetime karşı, yok olmamak için savaşan örgütler, (4) Dış terör örgütleri, (5) Sorun odaklı örgütler (çevreci aşırılar gibi).

Sağ kanat terör örgütleri içinde ırkçılık, yönetim karşıtlığı ve düzene karşıtlık öne çıkmaktadır. Buna kürtaj yapan klinikleri bombalayan Hıristiyan gruplar da dâhildir. Irkçı saldırılar iç terörden ziyade dazlakların gangsterlik ya da organize suç örgütü faaliyeti olarak görülmektedir. Bazı ırkçı gruplar ise beyaz-siyah ya da anti-semitik olmaktan ziyade tarihi nedenlerle (topraklarına yapılan silahlı saldırılar, uygulanan kanunlar, vergiler vb.) hükümete düşman olan gruplardır. KKK, ABD’nin güneyinde, bazı ırkçı gruplar orta-batı’da (Amerikan Nazileri genellikle Şikago’da) toplanmışlar, yönetim karşıtları ise ülke çapında yayılmışlardır. Klan hareketi gibi diğer bir ırkçı grup ise Amerikan Nazi Partisi ve çeşitli Aryan (Beyaz Aryan Kardeşliği, Aryan Ulusları gibi) gruplarıdır. Irkçı gruplar bunlarla da sınırlı değildir. Diğer bir sağ-kanat terör örgütü olan Düzen (The Order) ise diğer bir militan ırkçı grup olarak Hıristiyan Kimliği, Odinciler (İskandinav Tanrısı ve neo-Nazi) gruplarından kişileri bir araya getirmektedir .

Amerika’da bulunan pek çok dinci terör örgütünden biri de Christian Identity Movement isimli sağ kanat dini ve ırkçı örgüttür . 1980-1985 arasında dinci örgütler tarafından öldürülen 51 kişinin yarısı diğer bir dinci örgüt olan CSA’nın işi idi. Büyük bir binayı çökerterek 168 kişinin ölümüne neden olan America’s Patriot hareketinden Oklahoma City bombacısı Timothy Weigh, bu örgütle bağlantılı idi. Amerika için en tehlikeli örgüt kökleri 1798’e kadar geri giden ve pek çok ideolojinin bir araya geldiği American Yurtsever hareketidir. Örgüt inanışına göre kendileri Beyaz Aryan olarak Tanrı tarafından verilmiş özel bir görevleri vardır. Sağ kanat terör içinde ayrıca neo-Nazi bir motifte bulunmakta, bu diğer sağ örgütleri de desteklemektedir. Neo-Nazilerin CSA ve Güney Kaliforniya Beyaz Aryan Direnişi ile bağlantıları tespit edilmiştir. Yönetim karşıtı sağcı gruplar ise ırkçı olmaktan öte mevcut yönetim sistemine karşı örgütlerdir.

Sol-kanat teröristler ise kapitalizm ve Amerikan emperyalizmine karşı sosyalist bir devrim peşindedir. FBI’ya göre; Porto-Riko Milliyetçileri en önde gelen sol kanat terörist gruptur. Sol-kanat örgütleri 1960-1980 arasındaki dönemde etkili idi. Porto-Riko’nun bağımsızlığını isteyen FALN, 1970 ve 80’lerde New York City civarında bombalama eylemlerinde bulundu. Kolluk güçlerinin örgütlerle etkili mücadelesi yanında Komünizmin çökmesi ile de etkinliklerini yitiren Porto-Riko’lu ayrılıkçı örgütler 1990’larda da eylemlerine devam ettiler. Son yıllarda Teksas’ın bağımsızlığı için mücadele veren gizli örgütlerden öne çıkan Teksas Cumhuriyeti’nin (Republic of Texas) lideri Richard McLaren, 1995 yılında geçici bir hükümet kurdu. Amerikan polisinin şiddet yanlısı tavrına karşılık silahlanıp dağa çıktılar. ABD, sert güç kullanımıyla Teksas Cumhuriyeti Askerleri’ni yakalayıp cezaevine koydu. Örgüt militanlarının hepsi “bölücülükten” yargılandı. Kimseyi öldürmemiş olmalarına rağmen örgütün lideri McLaren 99 yıl hapis cezasına çaptırıldı. Yardımcısı Robert Otto ise 50 yıl hapis cezası aldı.

1990’lı yıllarda sağ-kanat aşırıları sol-kanat terörden daha etkili olmaya başlarken 2000 yılına doğru çevreci aşırılar da ciddi bir terör tehdidi olmaya başladı. Ancak 11 Eylül 2001 saldırıları ABD iç güvenliği açısından uluslararası terörü öne çıkardı. Sağ-kanat terör örgütleri içinde Ulusal İttifak, Yaratanın Dünya Kilisesi (WCOTC ) ve Aryan Ulusları örgütleri öne çıkmaktadır. 2001 yılından itibaren sağ terör örgütlerinin saldırılarının azalmasının nedeni olarak bu örgütlerin kızgınlığının ABD hükümetinden yabancı gruplara kayması gösterilmektedir. Bununla beraber ABD’deki en tehlikeli terör örgütleri kitlesel patlayıcı kullanma eğilimleri nedeni ile hala sağ-kanat örgütlerdir. Bu terör çeşidi kapsamında özellikle yalnız kurt adı verilen bağımsız terörist tipleri en tehlikeli görülenlerdir. Sol-kanat terör örgütleri halen sessiz olmakla birlikte potansiyellerini korumaktadırlar. Irkçı gruplar arasındaki bölünmelere ve pek çoğunun liderlerinin ölmesi ya da yakalanması nedeni ile güçleri azalmış olmasına rağmen halen resmi hükümet hedefleri, Yahudi kişi ve kurumlar ile beyaz olmayan etnik gruplar ırkçı ve dinci tehdit altında olmaya devam etmektedirler.

Sonuç Yerine

Amerikan güvenlik güçleri 11 Eylül saldırılarından sonra tüm dikkatlerini uluslararası terör saldırılarına vermiş olsalar da iç tehdit tekrar ciddi şekilde yükselmeye ve uluslararası teröre yakın bir tehdit seviyesine gelmektedir . Bugün ABD’nin en çok korktuğu kişiler ise yalnız ve ne zaman ne yapacağı bilinmeyen teröristlerdir . 1995 yılında Oklahoma bombalaması ile 168 kişinin ölümüne neden olan ve 2001 yılında idam edilen Irak Savaşı gazisi Timothy McVeigh bağımsız (yalnız) bir terörist idi. Giffords’u vuran Jared Lee Loughner de Afganistan’da savaşmış eski bir askerdir. ABD hükümeti genellikle sağ grupları takip etmeyi ihmal etmekte idi. İlk defa Afrika kökenli bir Amerikalının (Barack Obama’nın) başkan seçilmesi ve bu dönemde yaşanan ciddi ekonomik kriz nedeni ile ABD Güvenlik Bakanlığı özellikle sağcı terör faaliyetlerinin artma ihtimali üzerinde durmaya başladı. Özellikle askeri gazilerin silah satın alması ve gruplaşması ile ilgili kısıtlamalar üzerinde durulmaya başlandı.

Amerikan halkı radikalleşmekte, silah ve çatışma için zemin bulmaktadır. Uyuşturucu kullanım yaşı düşmekte, suç işleme oranı ve ateşli silahlara ilgi artmaktadır. ABD’de sade vatandaşın toplam 250 milyon silahı var ve bu dünyadaki en yüksek rakamdır. Dünyada silahtan ölümlerin % 80’i de ABD’de yaşanıyor . Sosyal yapıdaki ekonomik dengesizlikler ABD gücündeki gerileme ile birlikte Amerikalıların alt kimliklerini hatırlama riskini artırmaktadır. Teksas gibi bazı eyaletlerde ABD’den ayrılma eğiliminin güçlendiği görülmektedir . Amerikalıların çoğu Amerikan sisteminin iyi çalışmadığını düşünüyor. Yaşanan ekonomik kriz, hükümetin getirdiği tedbirler ve Çin’in ekonomideki etkisi karamsarlığı artıyor. Pek çok Amerikalı için ABD artık batan bir gemidir ve ekonomik, siyasi, kültürel ve çevre faktörleri ile yaşanmaz hatta tamir edilemez hale gelmektedir. Önümüzdeki on yıllar önce birkaç eyaletin ayrılması için artan girişimler ile birlikte terör faaliyetlerinde de artışa neden olabilir. Özellikle en hazır gözüken Teksas Cumhuriyeti’nin kurulması projesinin canlanması ABD’nin çöküşü anlamına da gelecektir.