Günümüzde Türk tarımının yeni eğilimi Bad Guano yani Yarasa gübresidir. Türkiye tarımda pek çok gübre çeşidinin kullanıldığı bir ülkedir. Bahçe, tarla, sera ve peyzaj alanında faaliyet gösteren küçük veya büyük işletmeler daha iyi verim almak için yarasa gübresini kullanmaktadır. Bu sebeple girimcilerin mağaraları keşfetmesinden itibaren yarasa gübresi altın kadar değerli oldu.



TARİHDE BAD GUANO



Guano kelimesi; bir zamanlar İnka uygarlığında konuşulan ve kökeni Quichua dilinden gelen bir kelimedir. Deniz kuşlarının aşağı bıraktıkları damla halindeki dışkıları olarak da bilinen “Guano” çeşitli türde yarasaların ve deniz kuşlarının mağaralarda birikmiş ve kurumuş dışkılarıdır. Guano, İnkalar tarafından Peru' nun sahil önündeki adalardan toplanılıyordu. İnkalar bu gübrenin gerçek değerinin farkına varınca kuşları ve yarasaları öldürenleri ağır cezalara çarptırmışlardı. Ayrıca fosfor içerikli maddeler ve gübre maddeler, Alman Alchemist Brand tarafından 1669`da fosforu ilk defa izole edilmesinde öncede kullanılıyordu. Yarasa gübresinin üzerinde uzun yıllar yapılan araştırma ve deneylere göre gübre içerisinde bulunan besleyici mikro organizmaların sayısı ve işlevlerinin sürekli değişebildiği gözlenmiştir. Yarasa gübresinden yapılan farklı analizler sonucunda değişik sonuçlar içeren değerler elde edilmiştir.



YÜZDE 100 ORGANİK GÜBRE



Yarasa Gübresi 1800’lü yılların ortalarında Amerika Birleşik Devletleri’nde tarımın gelişmesinde lider rolü oynamıştı. Bu gübre, diğer bütün doğada bulunan gübreler içinde daha iyi bir gerekli besleyici dengeye sahipti (NPK) ve diğer organik gübrelere nazaran mikro organizma sayısı ve işlevliği çok daha yüksekti. Organik tarımda bahçe toprağın da humus zenginleştirmede ve kozmetik ürün yapımında da kullanılmaktadır. Yarasa gübresi “Bioremediation mikroplar” yönünden oldukça zengindir. Örneğin, 100 ml dışkıda yaklaşık olarak bir milyar bakteri bulunur. Bu mikroplar, bir taraftan toprak toksinlerinin parçalanmasına yardımcı olarak toprağın besin madde içeriğini, yani toprak verimliliğini artırırken diğer yandan da dışkıda doğal olarak bulunan organik bileşiklerin parçalanmasını ve bünyesindeki besin maddelerinin açığa çıkmasını sağlar. Kokusuz olması kokuya karşı ciddi alerjik sorunlar yaşayan çiftçilerimiz için avantaj niteliğindedir. Yarasa gübresinin en temel özelliği; Topra kla buluştuğunda uzun süre kalıcı olmakla beraber, buluştuğu toprağı da bitkilerin beslenecekleri çok zengin ve çeşitli metaller, organizmalar ve önemli biyolojik bakteriyeller üreterek toprağı düzenler. Yarasa dışkısı içerdiği yüzde 15–20 oranındaki fulvik asit içerir. Bu da böceklerle kimyasal mücadelenin yanı sıra biyolojik mücadele etmiş oluruz. Bitkiye etki eden dış faktörlerden humul, kızılcık gibi böcekleri kendisinde uzaklaştırdığı da gözlenmiştir.



6 MİLYON TONLUK REZERV



Yarasa Gübresi satacakların Tarım ve Köy İşleri Bakanlığından 05.04.2007 tarih ve 055 sayılı oluru ile Organik Tarım’da 11.06.2007 tarih ve 2007/6 sayılı kararı ile İyi Tarım Uygulamaları/Global/Gap de Kontrol ve Sertifikasyon yetkisi alması gerekir. Birçok gelişmiş ülkede ihracatı yasaklanmasına rağmen İsrail başta olmak üzere Hollanda, Almanya, Fransa ve İngiltere de bu gübre tarımda sıklıkla kullanılmaktadır. İsrail’de ki kumlu toprak yapısını ehlileştirmede büyük başarılara imza atılmıştır. Avrupa ülkelerindeki raf fiyatları oldukça pahalıdır. Yarasa gübresinin ham hali 5 dolardan, toz halinin 1 kilogramı 12.5 Euro’dan, sıvı halinin 1 litresi 15 Euro’dan ve işlenmiş hali de 25 dolardan satılmaktadır. Ülkemizdeki amatör kişiler ürünü kendileri kurutarak patojenlerinden ayırmadan değişik sitelerde ilanla kilogramını 10 – 15 liradan satmaktadır. 40 litre suyla eritilen 1 kilogram yarasa gübresi 1 dönüm seraya yeterlidir. Yaklaşık 40 bin mağaraya sahip olan Türkiye dünya da m ağara cenneti olarak anılırken Avrupa da mağara yoğunluğu açısından ilk sıralarda yer alıyoruz. 40 bin mağaramızın da sadece 20’si turizme açıktır. Geriye kalan mağaralarda ise 5 – 6 milyon tonluk yarasa gübresi rezervi vardır.



Ayşe ALTAY / Balkan Günlüğü Gazetesi Yazarı / İZMİR