Amerika ile Türkiye arasında gerilime yol açan Ermeni tasarısı dün ABD Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesi”nde kabul edildi. Beyaz Saray”ın son dakikada yaptığı, “kabul etmeyin” tavsiyesi de yeterli olmadı. Nefeslerin tutulduğu oylamada tasarı son anda 22”ye karşı 23 oyla kabul edildi. Gözler, tasarının Temsilciler Meclisi gündemine alınıp alınmayacağına çevrilmiş durumda.





Amerika ile Türkiye arasındaki ilişkileri testten geçiren “Ermeni soykırımı” iddialarına ilişkin tasarı kabul edildi. Amerikan Kongresi”nin alt kanadı olan Temsilciler Meclisi”nin 46 üyeli Dışişleri Komitesi”nde dün görüşülen tasarıya 23 evet, 22 hayır oyu çıktı. Kamuoyuna karşı net bir tavır açıklamayan ABD Başkanı Barack Obama, oturumun başlamasına dakikalar kala Dışişleri Bakanı Hillary Clinton vasıtasıyla vekillere tasarının kabul edilmemesi yönünde tavsiyede bulundu. Son dakikada gelen müdahalenin ardından yapılan oylamada nefesler tutulurken, 252 No”lu tasarı konusunda sevinen taraf Ermeni lobisi oldu. Bundan sonraki süreçte gözler, Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi”nin tasarıyı meclis gündemine alıp almayacağına çevrilmiş durumda.

Oylamada Cumhuriyetçi kanattan 13 milletvekili tasarının aleyhine, 6 milletvekili lehine; Demokrat kanattan ise 9 milletvekili tasarının aleyhine, 17 milletvekili lehine oy kullandı. Yaklaşık 5 saat 45 dakika süren ve tasarının tek oy farkla kabul edildiği oylamayı Türkiye ve Ermenistan”ın Washington büyükelçilerinin yanı sıra, Ankara”dan 8, Erivan”dan ise 3 milletvekili izledi. Salonda 1915 olaylarını yaşayan birkaç yaşlı Ermeni ve yakınları da yer aldı.



Sabah saat 10”dan öğleyin saat 2.15”e kadar devam eden oylama öncesi oturumda söz alan vekiller tasarının lehinde ve aleyhinde görüşlerini beyan etti. Görüşmenin açılışında konuşan Dışişleri Komitesi Başkanı Howard Berman, ““hiçbir şeyin Türkiye”nin “Ermeni soykırımı” gerçekliğine gözünü kapamasını haklı çıkarmadığı”“ görüşünü savundu. Tasarı lehinde söz alan vekiller, Türkiye”nin misilleme yapmasından korkulmaması gerektiği, zira tasarıyı daha önce kabul eden ülkelere karşı somut adımlar atılmadığını ifade etti. Amerika”nın insan haklarına sahip çıkması gerektiğini dile getiren vekiller, olayların yaşandığı Osmanlı ile bugünkü Türkiye arasında bir bağ olmadığını da öne sürdü. Aleyhte söz alan vekiller ise bir “soykırımın” yaşandığını kabul etmekle birlikte, tasarının kabulünün Amerika”nın çıkarlarına hizmet etmeyeceğini, Türk-Ermeni normalleşme sürecine darbe vuracağını, tarihî meseleler konusunda meclislerin söz söylememesi gerektiğini, Amerika”nın da geçmişte Kızılderili ve siyahlara karşı soykırım işlediğini sıraladı. Tasarı karşıtı vekiller, "şimdi zamanı değil" derken, destekçiler ise "tam zamanı" vurgusunda bulundu.

Türkiye blöf yapmıyor

Geçmiş yıllara nazaran bir oy farkla kaybedilen oylamanın ardından konuşan Türkiye Büyük Millet Meclisi Dışişleri Komisyonu Başkan Murat Mercan, "Bu oylama hiçbir şekilde tarih hakkında hüküm veremez. Bir oy farkla geçmişte ne olduğuna karar verme hakkı olamaz." dedi. Oy verme sürecinin uzatılmasına tepki gösteren Mercan, yaşananı "bir komedi" olarak niteledi. Mercan, Ermenistan”la imzalanan protokollerin bu karardan etkilenip etkilenmeyeceği yönündeki soru üzerine "Bunu en başından beri söylüyoruz. Biz blöf yapmayız." diye konuştu. Türkiye - ABD Dostluk Grubu Başkanı Suat Kınıklıoğlu da Türk halkının çok üzgün olduğunu belirterek, "Türkiye blöf yapan bir ülke değildir." ifadelerini kullandı.

Oylamanın ardından gazetecilerin, oylama oturumunun uzun tutulmasının adil olup olmadığına ilişkin sorusuyla karşılaşan Dışişleri Komitesi Başkanı Demokrat Howard Berman ise "Bundan daha adil olamazdı." karşılığını verdi. Berman, Clinton”ın son dakikada yapmış olduğu girişimde aralarında geçen konuşmanın içeriğine ilişkin soruyu da karşılıksız bıraktı.

Dışişleri Komitesi”nde ele alınan tasarı 2007”de de yine komitede görüşülmüş ve 21 oya karşı 27 oyla kabul edilmişti. Ancak bu aşamadan sonra devreye giren dönemin ABD Başkanı George Bush, tasarının Kongre”ye gelmesi için gayret gösteren Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi”yi ikna etmiş ve tasarı genel kurul gündemine alınmamıştı. Obama”nın, selefinin benzeri bir müdahalede bulunmaması durumunda tasarının Pelosi tarafından gündeme alınacağına kesin gözüyle bakılıyor.

________________________________________

Nefes nefese geçen oylamayı Teksas”lı vekil noktaladı

Ermeni soykırımı iddialarının tanınmasını içeren 252 No”lu tasarının dün Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesi”nde kabul edildiği oylama nefes kesti. Adeta bir sinir harbine dönüşen oylama şöyle gelişti:

• 10.00: Ermeni tasarısının görüşüldüğü komite oturumu başladı. Komite Başkanı Demokrat Howard Berman, vekillerin lehte ve aleyhte konuşmalar yaptığı oturumlara iki kez ara verdi.

• 14.15: Tasarının oylanmasına geçildi.

• 14.45 : Normal oylama süresi, 19 evet, 22 hayır”la bitti. Oylamaya katılmayan 5 üye beklenmeye başlandı.

• 15.05: 5 vekilden Barbara Lee gelerek evet oyu verince durum 20 evet 22 hayır oldu.

• 15.12: Berman, oturum başkanlığını tasarının destekçisi olan Brad Sherman”a bıraktı. Sherman ise oylamaya katılmayan 4 kişinin adını anons ederek, arkadaşlarından kendilerine ulaşmasını istedi.

• 15.32: Tasarı için son oylama süresi ve ek beş dakika için süreç başladı.

• 15.36 : Oylama sona erdi. Ek 5 dakikalık süreye geçildi.

• 15.37: Berman, gelerek başkanlığı devraldı.

• 15.40: Kalifornialı vekil Lynn Woolsey ile New York”tan Joseph Crowley gelerek evet oyu verdi. Böylece durum 22 evet 22 hayır oldu. Kararı netleştirecek olan son iki vekil beklenmeye başlandı.

• 15.41: Teksaslı vekil Gene Green”in gelerek evet oyu vermesi durumu 23”e karşı 22 hayır oyla tasarının lehine çevirdi.

• 15.42: Gözler, oylamanın son dakikasında salona gelen Teksaslı bayan vekil Sheila Jackson Lee”ye çevrildi. Ancak Lee, birkaç kişiyle istişare ettikten sonra oy vermeden salondan ayrılınca tasarının düşme ihtimali ortadan kalkmış oldu.

• 15.43: Dışişleri Komitesi Başkanı Howard Berman, tasarının 22 hayır oyuna karşı 23 evet oyuyla kabul edildiğini ilan etti. Tasarıyı destekleyen vekil ve seyirciler salonda zafer çığlıkları attı. WASHINGTON ZAMAN